Abstract:
آموزش و پرورش به منزله قلب پیکره جامعه اسـت کـه موجـب رشـد و پیشـرفت بخـش هـای دیگـر جامعـه میشود. با مطالعه تاریخ کشورهای پیشرفته متوجه میشویم آموزش و پرورش در ارتقای بخـش هـای دیگـر کشورنقش پررنگی بر عهده دارد. اما نکته مهم این است که اهمیت تعلیم و تربیت به عوامل آن بر میگـردد و در میان عوامل آموزشی و پرورشی، «معلم » مهم ترین عامل تلقی میشود. تحقیق حاضر بـا هـدف بررسـی عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر بر منزلت اجتماعی معلمان انجام شده اسـت . ایـن تحقیـق توصـیفی از نـوع پیمایشی است . جامعه آماری تحقیق معلمان مدارس مقطع ابتدایی و متوسطه شهر تهران در سال تحصـیلی ٩٣-٩٢ با نمونه آماری شامل ٣٨٤ نفر(طبق جدول مورگان ) است که بـه روش تصـادفی خوشـه ای از میـان پنج منطقه (١٦،١٣،١٠،٧،٣) انتخاب و بررسـی شـده انـد. ابـزار اصـلی تحقیـق بـرای جمـع آوری اطلاعـات ، پرسشنامه محقق ساخته بوده است . پس از مرور کتابخانه ای و اینترنتـی اسـناد و منـابع مربـوط بـه پیشـینه منزلت اجتماعی در ایران و جهان ، یازده مولفه شناساییشده فهرست شد و نیز از معلمـان خواسـته شـد بـر اساس طیف لیکرت و با توجه به اهمیت آنها به عنوان عوامل تاثیرگذار بر منزلت اجتماعی، امتیازی بین ١ تـا ٥ به آنها اختصاص دهند. روایی پرسشنامه با استفاده از روش روایی محتوا و با نظر چنـدین صـاحب نظـر در حوزه تعلیم و تربیت پس از اعمال اصلاحات تایید شد. برای حصول از پایایی پرسشنامه تحقیق نیز از آزمون آلفای کرونباخ بهره گرفته شد که ضریب آلفای کرونباخ برابر ٠/٨٥ به دست آمد و بدین گونـه ابـزار تحقیـق تایید و در اختیار پاسخگویان قرار داده شد. پس از گـردآوری و ورود داده هـا بـه رایانـه بـا کمـک نـرم افـزار SPSS نسخه ١١/٥، از آزمون t تک نمونه ای و آزمون فریدمن برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشـان داد که از ١١ مولفه ، میانگین ٨ مولفه بالاتر از میـانگین متوسـط بـوده اسـت . از طـرف دیگـر نتـایج آزمـون فریدمن نیز نشان داد که مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر منزلت اجتماعی معلمان شامل اصلاح نگـرش جامعـه به مصرف کننده بودن آموزش و پرورش ، ارج نهادن به ارزش های حرفه معلمی در جامعه و قـدردانی مـادی و معنـوی از معلمان ، فراهم کردن زمینه مشـارکت معلمـان در فعــالیت هـای اجتمـاعی- فرهنگـی جامعـه و اولویت دادن به تعلیم و تربیت درکنار موضوعات مهم و کلان کشوری بوده است .
Machine summary:
از طـرف دیگـر نتـایج آزمـون فریدمن نیز نشان داد که مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر منزلت اجتماعی معلمان شامل اصلاح نگـرش جامعـه به مصرف کننده بودن آموزش و پرورش ، ارج نهادن به ارزش های حرفه معلمی در جامعه و قـدردانی مـادی و معنـوی از معلمان ، فراهم کردن زمینه مشـارکت معلمـان در فعــالیت هـای اجتمـاعی- فرهنگـی جامعـه و اولویت دادن به تعلیم و تربیت درکنار موضوعات مهم و کلان کشوری بوده است .
این امر در مجموع از دو دیدگاه بررسی می شود، نخست اینکه نظام آمـوزش و پـرورش و کـارکرد اجتمـاعی و جامعـه و فرهنگ و تمدن آن بدون افراد تعلیم دیده و تربیت یافته نمیتواند به حیـات خـود ادامـه دهـد و دیگر اینکه ملاحظه میشود که پایگاه و منزلت آموزش و پرورش و سـازمان هـای آن بـه دلیـل موظف بودن این نهاد به کشف ، انتقال و مبادله دانش و معرفت جدید، ارتقا یافته و حتـی ارزش فوق العاده ای نیز پیدا کرده است ، به ویژه به دلیل ناظر بودن اهداف آن به مسـائل پیشـین ،پایگاه بسیار مهم و بالایی در جامعه کسـب کـرده اسـت ؛ زیـرا از طریـق اشـاعه دانـش هـای جدیـد و پروژه های علمی به توسعه تکنولوژیکی جامعـه و تغییـرات اجتمـاعی مـدد مـیرسـاند ,Hoyle) (١٥١.
پایگاه اجتماعی معلمـان در کـل از دو عامـل متأثر میشوند: ١) عواملی که به دلیل قرار گرفتن افراد در شغل مورد نظر یعنـی معلمـی مـورد نظر است ، یعنی منزلت شغل و نظام یا نهاد آمـوزش و پـرورش خـود مـیتوانـد پایگـاه منزلـت معلمان که یکی از اجزای این مجموعه است را تغییر دهد یا حتی آن را تعیین کند.