Abstract:
در شاهنامه که مهمّترین سند ارزش و عظمت زبان فارسی است، به روندهایی از فراطبیعت برمیخوریم که همه نمودار بستگی و پیوستگی رویدادهای این حماسة بزرگ با قلمرو اساطیر باستانی ایران است. خصلت عمومی روندهای فراطبیعت ، عدم وجود قانونمندی طبیعی و پیروی از هنجارهای منطقی و جبر ناشناختة حاکم بر آنهاست. ناشناخته هایی مانند: فرّة ایزدی، سروش، سپهر، ستارگان، اهریمن، دیو و ... رهبری این روندها را بر عهده دارند. یکی از نیروهای متافیزیک در شاهنامه ، جادو و جادوگری است که به عنوان نیروی ماوراءالطّبیعی و تسخیرکنندة طبیعت ، اشیا و انسان ها می باشد .هدف از این تحقیق، بررسی نیروهای متافیزیک (مابعدالطّبیعه) از قبیل: فرّة ایزدی، سروش، پیشگویی و پیش بینی و طالع بینی، اهریمن، دیو، فال، بازی، جادو و ... است. در میان نیروهای متافیزیک، طالع بینی و پیشگویی، جادو، خواب و فرّة ایزدی بیشتر از موارد دیگر در داستان های شاهنامه به کار گرفته شده است.
Machine summary:
نیروهای متافیزیک ( مابعدالطبیعه ) در شاهنامة فردوسی اکرم رحمانی 1 علیرضا اقدامی معافی 2 رضا اقدامی معافی3 چکیده در شاهنامه که مهمترین سند ارزش و عظمت زبان فارسی است، به روندهایی از فراطبیعت برمیخوریم که همه نمودار بستگی و پیوستگی رویدادهای این حماسة بزرگ با قلمرو اساطیر باستانی ایران است.
در میان نیروهای متافیزیک، طالع بینی و پیشگویی، جادو، خواب و فرة ایزدی بیشتر از موارد دیگر در داستان های شاهنامه به کار گرفته شده است.
» (دهخدا) منوچهر وقتی به پادشاهی میرسد، به هنرهای نمایان و فرۀ ایزدی خود اشاره میکند: [%%ابتدای جدول%%منم گفت بر تخت گردان سپهرزمین بنده و چرخ یار منستهمم دین و هم فره ایزدیست؛ ؛ همم خشم و جنگست و هم داد و مهرسر تاجداران شکار منستهمم بخت نیکی و هم بخردیست (ص56 ابیات8-6) %%انتهای جدول%%] 2 ـ 2 ـ 2 سروش سروش، «ایزد نگهبان و پاسبان و بیدار و نام روز هفدهم از گاهنمای اوستایی و زرتشتی است.
برآویخت با او به جنگ اژدهاچو زور تن اژدها دید رخشبمالید گوش اندر آمد شگفتبدرید کتفش به دندان چو شیربزد تیغ و بنداخت از بر سرشزمین شد به زیر تنش ناپدیدچو رستم بر آن اژدهای دژمبیابان همه زیر او بود پاک؛ ؛ نیامد به فرجام هم زو رهاکزان سان برآویخت با تاجبخشبلند اژدها را به دندان گرفتبرو خیره شد پهلوان دلیرفروریخت چون رود خون از برشیکی چشمه خون از برش بر دمیدنگه کرد برزد یکی تیز دمروان خون گرم از بر تیره خاک (صص140-139 ابیات389-382) %%انتهای جدول%%] 2 ـ 2 ـ 8 جادو یکی از مباحث قابل توجه در شاهنامه، مقولة جادو و جادوگری است.