Abstract:
پژوهش حاضر با هدف تبیین مولفههای آموزش چندفرهنگی و تحلیل آن در محتوای کتابهای درسی مطالعات اجتماعی دورة ابتدایی انجام شد. روش پژوهش تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا بود. جامعة پژوهشی شامل دو بخش متون مرتبط با آموزش چندفرهنگی و نیز کتابهای چهارگانة مطالعات اجتماعی دورة ابتدایی در سال تحصیلی ۹۴- ۱۳۹۳ بود. در بخش اول منابع در دسترس و در بخش دوم نیز با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعة پژوهشی، کتابهای مذکور بهطور کامل بررسی شدند. ابزار پژوهش در بخش تحلیل اسنادی، فرم فیشبرداری و در بخش تحلیل محتوا، فهرست وارسی (چکلیست) تحلیل محتوای محقق ساخته بود. نتایج پژوهش در بخش اول به روش کیفی و در بخش دوم با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. عمدهترین یافتههای پژوهش از این قرارند: ۱. پس از بررسی مدارک و مستندات مرتبط، ۲۴ مولفة مفهومی در حوزة برنامة درسی برای آموزش چندفرهنگی احصا شده. ۲. در مجموع ۳۲۰ مرتبه به مولفههای آموزش چندفرهنگی توجه شده که میزان فراوانی آن در کتابهای درسی مطالعات اجتماعی پایههای سوم، چهارم، پنجم و ششم به ترتیب ۴۳، ۸۶، ۹۳ و ۹۸ است.۳. مولفة معرفی فرهنگهای مختلف به دانشآموزان با ۹۸ فراوانی بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است
Machine summary:
"با توجه به اینکه کتابهای درسی مطالعات اجتماعی دورة ابتدایی از بهترین مراجعی هستند که میتوان مفاهیم آموزش چندفرهنگی را توسط آنها به دانشآموزان منتقل کرد، این پژوهش تلاش کرده است تا از طریق تحلیل محتوای کتابهای درسی مذکور، وضعیت میزان توجه به مؤلفههای آموزش چندفرهنگی را بررسی و مستندسازی کند.
پیشینة تحقیقات داخلی عراقیه، فتحی واجارگاه، فروغی ابری و فاضلی (۱۳۸۸) در مقالة خود با عنوان «تلفیق، راهبردی مناسب برای تدوین برنامة درسی چندفرهنگی» با ذکر این نکته که بسیاری از کشورها مانند ایران، بهطور مستقیم درگیر تنوع اقوام و فرهنگهای مختلف هستند، وظیفة نظام آموزشی را فراهم کردن بسترهای مناسب برای آشنایی با فرهنگهای گوناگون دانستهاند.
بدین صورت که ابتدا مؤلفههای مفهومی آموزش چندفرهنگی به کمک روش تحلیل اسنادی از متون نظری و سوابق پژوهشی احصا و سپس میزان توجه به این مؤلفهها در کتابهای درسی مطالعات اجتماعی دورة ابتدایی ایران، تحلیل محتوا شد.
سال دوم ابتدایی «مقاصد آموزشی دانش» عبارتاند از: ( مردم، مکانها و محیطزیست: دانشآموزان قادر به توسعة دانش خود دربارة نقش مردم در محله و استفاده از فضا در محله میشوند.
سال چهارم ابتدایی «مقاصد آموزشی دانش» عبارتاند از: ( مردم، مکانها و محیطزیست: دانشآموزان قادر به درک این امر میشوند که چگونه فعالیتهای انسان بر توسعة جامعه تأثیرگذار است.
سال پنجم ابتدایی «مقاصد آموزشی دانش» عبارتاند از: ( مردم، مکانها و محیطزیست: دانشآموزان قادر به درک این امر میشوند که چگونه حوادث روی مردم و مکانها تأثیرگذار است.
سال ششم ابتدایی «مقاصد آموزشی دانش» عبارتاند از: ( مردم، مکانها و محیطزیست: دانشآموزان قادر به درک این امر میشوند که مردم چگونه خود را انطباق و یا محیطشان را تغییر میدهند."