Abstract:
تحقیق حاضر در حوزه نقد نقد به مقالهها، سخنرانیها و مصاحبههایی میپردازد که
دربارة زندگی، آثار و افکار سهراب سپهری شاعر و نقاش ایرانی بر جای مانده است. در
این پژوهش سعی شده تا شیوههای انتقادی و رویکردهای نقد ادبی، تبیین ارزش، سلامت
نقدها، میزان توفیق یا عدم توفیق منتقدان دربارة سپهری، مضامین اصلی نوشتهها و
رویکرد به آثار سپهری و… از آغاز تا سال 1376 در نشریههای ادبی فارسی، تحلیل و
بررسی شود.
در عرصه شعر معاصر، پس از نیما یوشیج بیش از هر شاعر دیگری ـ به افراط و تفریط ـ
دربارة سهراب سپهری سخن گفته شده است. این ستایشها و نکوهشها از زمان حیات این
شاعر نقاش تا به امروز ادامه دارد. ارتباط شعر و نقاشی سپهری، توجه شاعر به عرفان و
فلسفه شرق، طبیعتگرایی، سادگی و صمیمیت در شعر، عدم کارکرد سیاسی ـ اجتماعی،
مفاهیم انتزاعی، زبان و سبک بیان از موضوعاتی است که مضامین غالب نقدها را تشکیل
میدهد. در این میان منتقدانی که بر اساس اظهار نظرهای علمی ـ پژوهشی به شعر و
هنر این شاعر معاصر نقاش پرداختهاند، انگشت شمارند. علاوه بر این بسیاری
ازدیدگاهها، گرته برداری و تقلید از آثار دیگران است. نگارندگان این مقاله بر این
باورند که باید نقدهای منتقدان را نیز به محک نقد زد و عیار آنها را مشخص کرد.
This study is an attempt to deal with the critics، made in form of speeches and papers، on the life، thoughts and works left by Sohrab Sepehri (1928-1978)، the Iranian poet and painter. The study tries to examine and analyze the critical method and literature critics value clear making، critics health، failure and success of the criticisms made by critics on Sepehri، contents of the works by Sepehri، treatment with Sepehri’s works and the likes as of the first time made till 1997 in Farsi literature publications.
In the contemporary Farsi poetry extensive speaking has been made on Sohrab Sepehri after Nima Yushij. These parses and blames have continued from the time of the poet life till now. Most of the critics have been made on the links between Sepehri’s poem and painting، hit attention on the East Philosophy and Gnosticism، naturalism، simple style and sincerity of the poems، non dealing with politics-social issues، abstract concepts، language and style of expression. Among the critics، those dealt with Sepehri’s poems and arts on scientific-research viewpoints are handful. Moreover، some viewpoints are imitation and calques from the others’ works. The writers of the present article maintain that the criticisms made by the critics should be criticized aimed at evaluating their correctness.
Machine summary:
در این پژوهش سعی شده تا شیوههای انتقادی و رویکردهای نقد ادبی، تبیین ارزش، سلامت نقدها، میزان توفیق یا عدم توفیق منتقدان دربارة سپهری، مضامین اصلی نوشتهها و رویکرد به آثار سپهری و… از آغاز تا سال 1376 در نشریههای ادبی فارسی، تحلیل و بررسی شود.
در این پژوهش شیوههای انتقادی و رویکردهای نقد ادبی، تعیین ارزش و سلامت نقدها، میزان توفیق منتقدان و پژوهشگران در بارة سپهری، موضوع مقاله و رویکرد به آثار سپهری و … از آغاز تا سال 1376 در مجلههای ادبی فارسی، تحلیل و بررسی میشوند.
در مجموع از میان 200 عنوان مقاله نوشتهشده دربارة سپهری در فاصله سالهای 1332 تا 1376، بیشترین تعداد مقالهها، مربوط به سالهای 1369 تا 1372 است که حدود 80 مقاله در این سالها نوشته شده است.
رویکردهای نقد مقالهها در این پژوهش، نوشتهها و مقالههای جمعآوری شده در بارة سپهری از دیدگاههای زیر نقد و بررسی شده است: بررسی مقالهها از دیدگاه زمانی از نظر زمانی از مجموع 156 مقاله که تاریخ چاپ آنها مشخص بوده، جدول و نمودار تهیه شده است که نتیجه شایان توجهی را نشان میدهد.
] نمودار شماره 2: توزیع زمانی مقالهها (در مورد اشعار) بررسی مقالهها از دیدگاه رویکردهای نقد ادبی انواع رویکردهای نقد ادبی در مجموع 101 مقاله دربارة شعر و نقاشی سهراب سپهری از سال 1376-1332 در جدول و نمودار شماره 4 نشان داده شده است.