Abstract:
وجود تمایزات و تفاوتهای منطقه ای در استان اردبیل بویژه در نقاط روستائی ، همواره بعنوان یک دغدغه برنامه ریزان ومسئولین محلی را برآن داشته تا بر اساس توانمندی ها و مزیت های نسبی مناطق نسبت به تخصیص منابع محـدود خـود اقدام نمایند. قطعا عدم شناسائی علمی موقعیت و جایگاه مناطق مختلف استان ، پیشرفت در مسیر نیل به اهداف توسعه را کند و گاهی متوقف می سازد. موفقیت در این امر مستلزم توجه به توانمندی هـای موجـود در نقـاط جغرافیـائی اسـتان میباشد. با توجه به مطالب فوق و همچنین لحاظ نمودن محدودیت هـای موجـود در سـطح اسـتان ، تحقیـق حاضـر در چارچوب مفاهیم آماری و تکنیکهای توسعه منطقه ای مبادرت به سطح بندی مناطق روستائی استان اردبیل در قالب روش چند متغیره تحلیل خوشه ای ٢ به تفکیک بخشهای جغرافیائی نموده است . در این رابطه نتایج بدست آمده که با بکارگیری از ٢٦ شاخص اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی مشخص شده است ، نشان میدهد که مناطق روستائی ٨ بخـش جغرافیـائی استان اردبیل «نسبتاتوسعه یافته »، ٧ بخش استان «درحال توسعه » و ٢ بخش جغرافیائی دیگر در زمره بخشـهای «توسـعه نیافته » جای گرفته اند. که این مهم میتواند در برنامه ریزیهای بلندمدت و کوتاه مدت مدنظر مسئولین استان قرارگیرد. در این راستا در مرحله دوم از این تحقیق ارزیابی مناطق توسعه نیافته که از یک اولویت و حساسیت ویژه ای برخوردار است ، در جهت تبیین و تشریح سیستماتیک عوامل جغرافیائی اعم از طبیعی و انسانی مدنظر قرارگرفته است و مناطق مختلف آن به فراخور جایگاه خود متاثر از عوامل فوق بوده اند که در قسمت بعدی این مقاله به آن اشاره شده است .
Machine summary:
با توجه به مطالب فوق و همچنین لحاظ نمودن محدودیت هـای موجـود در سـطح اسـتان ، تحقیـق حاضـر در چارچوب مفاهیم آماری و تکنیکهای توسعه منطقه ای مبادرت به سطح بندی مناطق روستائی استان اردبیل در قالب روش چند متغیره تحلیل خوشه ای ٢ به تفکیک بخشهای جغرافیائی نموده است .
در این رابطه نتایج بدست آمده که با بکارگیری از ٢٦ شاخص اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی مشخص شده است ، نشان میدهد که مناطق روستائی ٨ بخـش جغرافیـائی استان اردبیل «نسبتاتوسعه یافته »، ٧ بخش استان «درحال توسعه » و ٢ بخش جغرافیائی دیگر در زمره بخشـهای «توسـعه نیافته » جای گرفته اند.
با توجه به این تصویر تلخی که از مناطق روستایی استان وجود دارد، ضرورت ارائه تجزیه و تحلیلهای جدید و بازنـــگری در دیدگاههای موجود (جهت اولویت دهی بهینه منابع ) لازم به نظر می رسـد، تا ضمن شناسایی مجــدد منـاطـق از نـظر سطـوح توسعه نیافتگی و بهره گـیری از متـدهای جـدیـد بر پایه ی آمار و اطلاعات روستایی ، نقش عوامل جغرافیایی و انسانی حاکم بر آنها نیز مشخص گردد.
شکل شماره ٧- نقشه وضعیت سطوح توسعه نیافتگی بخشهای جغرافیایی استان اردبیل بر اساس نتایج تحقیق الف ) مناطق نسبتا توسعه یافته (٣ cluster): از ١٧ بخش جغرافیایی استان در سال ١٣٧٥، تعداد ٨ بخش جغرافیایی در این گروه قرار گرفته است .