Abstract:
شناسایی جریان فکری غلو در عصر غیبت صغرا به عنوان یکی از جریانهای منحرف، اهمیتی ویژه دارد. این شناسایی افزون بر آشناسازی افراد با فضای حاکم بر آن دوره، میتواند ضمن معرفی غلات، نوع مبارزه حضرت حجت( با غالیان را به تصویر کشد. بررسی منابع فرقهشناختی، حدیثی، تاریخی و... نشان میدهد جریان فکری غلو _ به عنوان یکی از جریانهای بسیار خطرناک و آسیبرسان _ در عصر غیبت صغرا از گستردگی ویژهای برخوردار بوده است. در این دوره شاهد حضور غالیانی سرشناس همچون محمد بن نصیر نمیری، حسین بن منصور حلاج، محمد بن علی شلمغانی، محمد بن علی بن بلال، احمد بن هلال عبرتایی و باورمندان به تفویض در جامعه هستیم. برخی از غالیان این دوره متأثر از یکی از خطرناکترین غالیان پیشین، یعنی ابوالخطاب بودهاند. حضرت حجت( در قالب توقیع و از طریق نواب و وکلای خویش به معرفی و رسواسازی غالیان این دوره پرداخته و عقاید غالیانۀ آنها را انکار فرموده است.
Identifying the exaggeration current of Ghalis in the minor occultation regarding Mahdi and his role in introducing the exaggerationists is particularly important. This identification has several uses in addition to familiarizing the people who exaggerate with an atmosphere of Imam's challenging and struggle towards them. Studies of the period of minor occultation show that after the introduction of extremists، they are portrayed
as a very dangerous and harmful in Fegh sources، as well as anecdotal، historical and ideological evidence. During this period alone، several extremists emerged known as Ibn Nusayr Numeiri، Hussein Ibn Mansur al- Hallaj، Muhammad Ibn Ali Shalmaghany، Mohammed bin Ali bin Bilal، Ahmed bin Hilal Abartayi and their believers followers in the community who ebleived in Tafviz (transfer of authority of Imam to other people which
is a deviation). Some of extremists of this period are influenced by one of the most dangerous former Ghalis، who was Aboal Khattab. The Imam of the time، either under his own signature or through his representative Nawab and his lawyers introduced these extremists and denied his Dispensation of Hujjah and refuted the Ghalis of this period and ideas associated with them.
Machine summary:
محمد بن موسی شریعی محمدبن موسی شریعی 2 _ که برخی به سبب اختلاف نسخ (خویی، 1413: ج18، 302) او را شریقی و سریعی (طبرسی، 1386: ج2، 475) هم گفتهاند _ از غالیان دوره امام حسن عسکری( و عصر غیبت صغرا بوده است.
یکی از محققان اشاره دارد چون شیخ طوسی (در کتاب الغیبة) متعرض لقب فهری در فصل مدعیان دروغین بابیت نشده است، به نظر میرسد «فهری» لقب دیگری برای محمد بن نصیر نمیری بوده است (جباری، 1382: ج2، 696).
به نظر میرسد هر چند شدت انحراف محمد بن نصیر نمیری در عصر غیبت صغرا بوده، اما آغاز عقاید غالیانه وی در زمان امام هادی( بوده است؛ چرا که امام هادی( وی را مورد لعن قرار داده است (طوسی، 1348: 520).
بنابراین در حقیقت او مدعی نبوت خویش (اشعری قمی، 1360: 100) و الوهیت امام هادی( شده است و منابع هم به این مطلب تصریح دارند (طوسی، 1411: 399؛ همو، 1348: 521).
شیخ طوسی اشاره دارد این ادعا پس از شریعی _ اولین غالی مدعی بابیت امام زمان( _ بوده است (طوسی، 1411: 398).
(طوسی، 1348: 400 - 401) این نقل نشان میدهد وی در عصر غیبت صغرا نیز وکالت داشته و اموال شیعیان را دریافت شیخ طوسی در رجالش او را از اصحاب امام عسکری( شمرده و توثیق کرده است (طوسی، 1415: 401).
به نظر میرسد در زمان نیابت حسین بن روح نیز توقیع دیگری در لعن و برائت از او و برخی دیگر از مدعیان بابیت صادر شده است.