Abstract:
در تدارک مقدمات مشروطه خواهی در ایران ، امپراتوری عثمانی در زمینه سازی فکری انقلاب و در فرآیند وقوع آن به طرق مختلف اثرگذار بود. استانبول در آن دوره بستر مناسبی برای آشنایی و اقتباس اندیشه ها و آرمان های جدید محسوب میشد. منظر انتخابی پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، پاسخ به این پرسش است که روزنامه های فارسی زبان استانبول و به طور مشخص «اختر»، «شمس » و «شاهسون » چه نقشی در انقلاب مشروطه ایران داشتند؟ در این راستا مطبوعات فارسی زبان استانبول کمابیش فارغ از محدودیت های حاکم بر ایران عصر قاجار، به نضج آگاهیهای سیاسی و اجتماعی جدید کمک شایانی میکرد و نقش برجسته و تعیین کننده ای در آشنایی ایرانیان و بویژه روشنفکران و اندیشه گران ایرانی با تجدد و مفاهیم بنیادین سیاسی و اجتماعی اروپا و علاقه مند کردن مردم به حکومت قانون در کشور ایفا نمودند.
Machine summary:
"منظر انتخابی پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، پاسخ به این پرسش است که روزنامه های فارسی زبان استانبول و به طور مشخص «اختر»، «شمس » و «شاهسون » چه نقشی در انقلاب مشروطه ایران داشتند؟ در این راستا مطبوعات فارسی زبان استانبول کمابیش فارغ از محدودیت های حاکم بر ایران عصر قاجار، به نضج آگاهیهای سیاسی و اجتماعی جدید کمک شایانی میکرد و نقش برجسته و تعیین کننده ای در آشنایی ایرانیان و بویژه روشنفکران و اندیشه گران ایرانی با تجدد و مفاهیم بنیادین سیاسی و اجتماعی اروپا و علاقه مند کردن مردم به حکومت قانون در کشور ایفا نمودند.
(ابوترابیان ، ١٣٨٦: ٢٢٠) استانبول در نیمه دوم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم علاوه بر آنکه کانون فعالیت های ترقی خواهی و تجدد طلبی مسلمانان آسیای مرکزی و پناهگاهی برای مبارزان گریخته از سلطه حکومت های این منطقه بود، نقش بسیار مهمی نیز در روند تحولات اجتماعی و فرهنگی ایران داشت و از طریق چاپ روزنامه ها و کتاب های ترقی پروران و تجددخواهان ایران در به ثمر نشستن پیروزی انقلاب مشروطیت ایران مشارکت داشت .
(اعتمادالسلطنه ، ١٣٧٩: ١٩٦) محتوای روزنامه اختر از جهت پراکندن بذر قانون خواهی، تجدد سیاسی همچون ناسیونالیسم ، وطن خواهی، جدایی قوای مملکتی (تفکیک قوا)، تعقیب و تشویق آموزش و پرورش نوین و لزوم افزودن به سطح آگاهیهای مردم ایران ، که اکثر این مفاهیم نشأت گرفته از اروپای سده ١٨ و ١٩ میلادی بود، بسیار مورد توجه نوخواهان ایران قرار گرفت و تأثیر فراوانی در گرایش مردم به افکار جدید که در نهایت طی روندی منجر به انقلاب مشروطیت ایران شد، بر جای گذاشت ."