Abstract:
وضعیت اقتصادی زندگی رسول خدا(ص) و چگونگی معیشت همسران آن حضرت، در شمار موضوعاتی است که با وجود اهمیت آن، تحت تأثیر نوشتههای تاریخی مربوط به دعوت، غزوات و اخلاق اجتماعی پیامبر، چندان مورد توجه مورخان قرار نگرفته است. نوشتار حاضر، با هدف بررسی سبک زندگی رسول خدا(ص) در امور مالی خانواده و با استفاده از منابع تاریخی، روایی و تفسیری کوشیده است به این پرسش پاسخ دهد که تدابیر رسولخدا (ص) در تأمین معیشت همسران خویش چگونه بوده است؟یافته های این پژوهش، حکایتگر آن است که رسول خدا(ص) در کنار سادهزیستی و تلاش برای فراهمآوردن امکانات داخلی زندگی در حد کفاف و حتی توصیه همسران به پرهیز از تجملات و زینتهای اضافی، از هیچ کوششی برای تأمین نفقه لازم آنان فروگذار نمیکردند.
Machine summary:
"(شیخ صدوق ، المقنع ، مؤسسۀ الامام الهادی، [بیجا]: بیتا، ص ٣٠٢؛ شیخ مفید، المقنعۀ، قم : کنگره شیخ مفید، ١٤١٣ق ، ص ٥٠٩؛ شیخ طوسی، النهایۀ فی مجرد الفقه والفتاوی، قم : انتشارات قدس ، [بیتا]، ص ٤٦٩؛ شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الامامیۀ، تحقیق محمدباقر بهبودی، [بیجا]: مکتبۀ المرتضویۀ، ١٣٨٧ق ، ج ٤، ص ٢٧٣) سایر علمای گذشته نیز همین عقیده را پذیرفته اند؛ در عین حال ، روایات فراوانی بر انحصارنداشتن مهریه از جهت کثرت دلالت دارند؛ روایاتی که معیار را در مقدار مهر، رضایت طرفین دانسته و روایاتی که تصریح میکنند که مهر، حد معینی ندارد و روایاتی که به مواردی از مهرهای زیاد و جواز آن تصریح کرده اند که در میان این موارد، برخی از ائمه و اصحاب آنان نیز ـ در شرایط خاصی ـ به زنان خود مهریه های سنگین داده اند؛ به عنوان نمونه ، میتوان از امام حسن مجتبی نام برد که مهر یکی از همسرانش را صد کنیز قرار داد که همراه هر کنیزی، هزار درهم بود.
در کتاب الکافی، ج ٥، در بابی تحت عنوان «السنۀ فی المهور» شش حدیث با اسناد مختلف از امام صادق نقل شده که مهر زنان پیامبر ، پانصد درهم بوده و آن را «مهر السنۀ» نامیده است ؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام فی شرح المقنعۀ، تحقیق سید حسن موسوی الخرسان ، تهران : دار الکتب الاسلامیۀ، ١٣٦٤ش ، ج ٧، ص ٣٦٥ ـ ٣٥٦؛ همو، الاستبصار، چاپ چهارم ، تهران : دار الکتب الاسلامیه ، ١٣٦٣ش ، ج ٣، ص ٢٣٠؛ طبرسی، فضل بن حسن ، اعلام الوری باعلام الهدی، مؤسسۀ آل البیت لإحیاء التراث ، ١٤١٧ق ، ج ١، ص ٢٧٤؛ صالحی شامی، محمد بن یوسف ، سبل الهدی والرشاد فی سیرة خیر العباد، تصحیح شیخ عادل احمد عبدالموجود، بیروت : دار الکتب العلمیۀ، ١٤١٤ق ، ج ١١، ص ١٤٦."