Abstract:
شناخت و ارزیابی رفتارها و مناسبات شیعیان در تعامل با امامان ع ، ره یافتی ضروری برای شناخت دقیق عقاید آنان و سیرة ائمه اطهارع است . این مهم در حوزه های گوناگون اعتقادی ، فرهنگی ، اجتماعی و... نیازمند بررسی است . در پژوهش حاضر، باورها و مناسبات اعتقادی شیعیان با امامان دوازده گانه ع در دوران حضور، مورد بررسی قرار گرفته است ؛ افزون بر این ، گونه های مختلف روابط اعتقادی شیعیان با ائمه ع شناسایی و معرفی شده و به این پرسش که شیعیان چگونه از مقام رفیع معنوی ائمه ع بهره می بردند و آیا روابط شیعیان با امامان ، متناسب با جایگاه الوهی ایشان بوده ، پاسخ داده شده است . تلاش شیعیان عصر حضور، برای شناخت امامان ، دفاع از کیان امامت و پیشوایان معصوم و تمسک به مقام معنوی ائمه اطهارع ، از مهم ترین محورهای مناسبات شیعیان در حوزة اعتقادی است که با وجود تفاوت رفتاری شیعیان در برخی موارد، سیر تکامل معرفتی و رفتاری ایشان در تعامل با امامان ، مشهود است .
Machine summary:
"آزمودن امام برای شیعیان دارای دو جنبة اثباتی و سلبی بود و از این طریق ، هم به بطلان ادعای کسی که به ناحق مدعی امامت یا در مظان شایستگی جایگاه امامت بود، پی می بردند وهم دربارة امامی که حقا لیاقت مقام امامت را داشت ، به یقین می رسیدند؛ مانند داستان هشام بن سالم که با گروهی از شیعیان پس از شهادت امام صادق ع به امامت عبدالله افطح معتقد شده بودند، پس از آزمودن وی و درماندگی اش در پاسخ به پرسش های مطرح شده ، نزد امام کاظم ع رهنمون شده و پس از آزمودن و اطمینان از علم سرشار آن حضرت ، به امامت وی ایمان آوردند(کشی ، ١٣٤٨: ٢٨٢).
با گذشت هرچه بیشتر از عمر شیعه و به دنبال حرکت آگاهی بخش ائمه ع ، به خصوص پس از تلاش های فرهنگی امامین صادقین ع و تلاش اصحاب دانشمند ائمه ، مبانی فکری و عقیدتی شیعیان در باب امامت و مسائل آن ، روز به روز روشن تر گردید و شیعیان به آگاهی بیشتری از ابعاد شخصیتی ائمه ع و مقام علمی ایشان دست یافتند؛ میزان این شناخت و آگاهی ، در نحوة رفتار و شیوة برخورد با امامان ع تأثیر داشته است ؛ لذا نتایجی که از ارزیابی رفتارهای شیعیان دربارة ائمه ع بیان می شود، بر مبنای رفتار غالب جامعة شیعی در عصر حضور ائمه ع است ،که متأثر از تفکر و نوع دیدگاه شیعیان به ائمه اطهارع بوده است و مدعی عمومیت این قواعد و نتایج نیستیم ."