Abstract:
در مقاله حاضر، ابتدا به تشریح مفهوم اقتصاد غیررسمی و جایگاه آن در ادبیـات اقتصـادی پرداختـه ، سـپس علل و عوامل ایجاد بخش غیررسمی بررسی شده و حجم بخش غیررسمی برآورد شده است . پس از آن اثر تورم بر اقتصـاد غیررسـمی بـرآورد شـده اسـت . بـرای محاسـبه انـدازه اقتصـاد غیررسـمی از روش شـکاف درآمدی ، استفاده شده و حجم آن در بخش شهری در اقتصاد ایران در سال های ١٣٦١ تا ١٣٨٧ برآورد شده است . نتایج حاصل از این تحقیق ، روند افزایشی حجم بخش غیررسمی را در سال های جنگ تحمیلـی نشـان می دهد. پس از جنگ تحمیلی نیز نوساناتی در بخش پنهان اقتصاد در دوره مورد بررسی دیده مـی شـود. در بخش پایانی پس از بررسی پایـایی متغیرهـای مـورد آزمـون ، بـا اسـتفاده از روش حـداقل مربعـات معمـولی (OLS)، اثر نرخ تورم به تفکیک گروه های اختصاصی بر اندازه بخش غیر رسمی سنجیده شده است . نتـایج نشان می دهد تنها افزایش نرخ تورم در گروه کالا، افزایش بخش غیررسمی شهری را به دنبال دارد.
Machine summary:
"مبانی نظری تحقیق اقتصاد غیررسمی در ادبیات اقتصادی در مورد وجود بخش غیررسمی در کنار بخش رسمی ، بحـث هـای زیـادی مطرح شده است و به طور کلی مـی تـوان گفـت اقتصـاد بـه دو بخـش رسـمی و غیررسـمی تقسـیم می شود.
اقتصاد غیررسمی پس از جنگ جهانی دوم و به دنبال حضور گسترده دولت در عرصـه اقتصـاد ________________________________________________________________ 1 - Shadow economy 2 - Underground economy 3 - Hidden economy و در نتیجه ایجاد انگیزه های قوی در عاملان اقتصادی برای حرکت به سمت بخش غیررسمی مورد توجه قرار گرفت و طی دهه های اخیر، ادبیات آن پیشرفت قابل توجهی داشته و اقتصاددانان بـا پـی بردن به اهمیت این موضوع ، گوشیده اند به بررسی و تحقیق بیشتر و معرفی روش هـای مناسـب تـر تخمین آن بپردازند(٢٠٠٢:Esfandiari).
اما بحث اصلی این است که آیا این مقررات به نفع نیروی کار -به عنوان یکی از عوامـل تولید- خواهد بود یا نه ؟ دولت مردان و اقتصاددانان در نگـاه اول شـاید قصـد خیـر خـواهی بـرای بخـش کـم درآمـد و کارگری داشته باشند، اما همان گونه که در ادامه می آید، خواهیم دیـد کـه ایـن عمـل اگـر بـدون بررسی همه جانبه انجام پذیرد، اولا باعث گسترش بخش غیررسمی و ثانیا باعث کاهش دست مـزد کارگران خواهد شد.
(Esfandiari and Mehrabani:2006) برآورد حجم اقتصاد غیررسمی در ایران برای محاسبه بخش غیررسمی روش های گوناگونی وجود دارد که در این نوشتار بـرای انـدازه گیری بخش غیر رسمی از روش شکاف درآمدی استفاده شده است ."