Abstract:
کتــاب عرفــان و هنــر در دورٔه مــدرن ، تالیــف دکتــر شــهرام پازوکــی ، در واقــع مجموعــه ٔ چنــد مصاحبــه بــا ایشــان اســت کــه نشــر علــم در قالــب یــک کتــاب ، منتشــر کــرده اســت . اگرچــه مولــف ١ فــردی صاحــب اعتبــار اســت و دیگــر آثــار ایشــان نیــز حکایــت از دیــن جامعــه ٔ علمــی کشــور بــه ایشــان دارد، امــا نقــد هــر اثــری بــر اســتواری آن خواهــد افــزود.در خصــوص کتــاب حاضــر، نخســت بایــد گفــت نقــد کتبــی بــا ایــن اســلوب دشــوار اســت ؛ نخســتین دشــواری ایــن اســت کــه کتــاب فاقــد موضوعــی واحــد اســت و از میــان بیــش از بیســت عنــوان مصاحبــه ٔ موجــود در کتــاب ، بــا بیســت موضــوع مواجه ایــم ؛ ایــن یعنــی یــا بایــد بحثــی مطــول در بــاب تک تــک بخش هــای کتــاب داشــته باشــیم کــه مجــال آن در یــک مقالــه ٔ کوتــاه نیســت و بایــد بــه اجمــال از آن گــذر کنیــم . دشــواری دیگــر نقــد ایــن کتــاب ایــن اســت کــه مجموعــه ای از مصاحبه هـا اسـت و معمـولا بیـان شـفاهی ، بـه دلیـل عـدم دقـت ذاتـی اش کمتـر قابـل نقـد اسـت . بـا وجــود ایــن ، همیــن بیــان شــفاهی می توانــد از نقــاط قــوت کتــاب باشــد؛ زیــرا گســتره ٔ مخاطبــان خــود را افزایــش می دهــد. معمــولا کتــب حکمــی و عرفانــی مــا، برخــلاف آثــاری کــه امــروزه بــه عرفان هــای کاذب مشــهور هســتند، بیــان غامضــی دارنــد و ایــن باعــث فاصلــه گرفتــن از ایــن کتاب هــا می شــود. امــا بیــان شــفاهی طبیعتــا فهم پذیرتــر اســت و می توانــد مخاطبــان بیشــتری را جــذب کنــد.
Machine summary:
"امـا همین جـا یـک پرسـش مطـرح می شــود؛ آیــا در تقســیم فصــول کتــاب اســاس تقســیمی در میــان هســت ؟ بخش هــای کتــاب ■ عرفان وهنر در دورة مدرن شهرام پازوکی تهران نشرعلم ١٣٩٣ ٥١٢صفحه ٢٢٥,٠٠٠ریال پساـیــایزل واوزمل ســـشتامان ه ٩٣٣و٤١٣ شابک ٣-٢٦٠-٢٢٤-٩٦٤-٩٧٨ ٣٢٥٦٠ حکایـت از آن دارد کـه چنیـن تقسـیمی در کار نبـوده و تمایـز فصـول یـا بخش هـا تقسـیم بندی آزادی اســت .
پرسـش نخسـت ایـن اسـت کـه چگونـه چنیـن اسـتنتاجی صـورت گرفتـه اسـت ؟ گویــا این جــا فقــط یــک مغالطــه صــورت گرفتــه و هیچ کــس بــر مؤلــف محتــرم و هیچ یــک از مــا خـرده نمیگیـرد کـه از بیـم مغالطـات جاهلان ـه ٔ »معانـدان « )بـه اذعـان خـود ایشـان ( چیـزی را بیـان کنیـم ؛ و اساسـا اگـر کسـی نـه از روی حقیقت جویـی بلکـه از روی عنـاد سـخنی گویـد، تـا چـه میـزان بایـد سـخن او را جـدی گرفـت ؟ آیـا مـا بایـد خود را مشـغول تـلاش بیهـوده ٔ بیدارکردن کسـی کنیـم کـه خـود را بـه خـواب زده اسـت ؟ در سـوره ٔ بقـره و توبـه آیاتـی وجـود دارد کـه در آن هـا گفتـه شـده وقتـی بـرای کسـانی کـه بـر کفـر خـود اصـرار دارنـد آیـات الهـی قرائـت شـود، حاصلـی نـدارد جـز این کـه بـر کفـر آن هـا می افزایـد )...
البتــه نویســنده در مصاحبــه ٔ دیگــری بــا عنــوان »تصــوف : میــراث معنــوی اســلام و بحــران معنویـت معاصـر«، کـه مصاحب ـه ای بـا اسـتنادات علمـی اسـت ، توضیـح می دهنـد کـه تصـوف را بــه چــه اعتبــار افــاده میکننــد؛ مــا هــم بــر همیــن نظــر هســتیم و اساســا نمی تــوان بــه بهانــه ٔ این کـه گروهـی از صوفیـان منحـرف در تاریـخ وجـود داشـته اند، آتـش بـه خرمـن همـه ٔ آن هـا زد."