Abstract:
ورود اسلام به ایران و گسترش این دین، بهتدریج، الگوهای گوناگون فرهنگی رایج در این سرزمین را تغییر داد. در این میان، ایرانیان به دلایل گوناگونی چون تعریب یا عربیسازی نامها، امید به کسب ثروت و قدرت، ترس از فاتحان و بیم جان، و سرانجام از سر عقیده و باور به دین جدید اندکاندک نامهای ایرانی خود را کنار گذاشتند و الگوهای نامگذاری عربی ـ اسلامی را برگزیدند. این پژوهش به روش تحلیل کیفی انجام شده و نمونههای فراوانی از نامهای عربی و اسلامی را از زمان ورود اسلام به ایران تا سال 400 ق بررسی کرده است.
Machine summary:
این پژوهش به روش تحلیل کیفی انجام شده و نمونههای فراوانی از نامهای عربی و اسلامی را از زمان ورود اسلام به ایران تا سال 400 ق بررسی کرده است.
1. مقدمه تحقیق دربارة علل ورود نامهای اسلامی در میان ایرانیان در قرون نخستین اسلامی، با وجود داشتن منابع تاریخی و ادبی معتبر، تصرف ایران به دست مسلمانان و تبدیل شدن به موالی اعراب مسلمان، شهروند درجهدوم شدن، و نبود منابعی که این قبیل از تغییرات را ثبت و ضبط کند بسیار مشکل است.
هدف این پژوهش تحقیق دربارۀ علل شیوع نامهای اسلامی در ایران است که با استناد به اطلاعات موجود در منابع معتبر صدر اسلام انجام شده است.
2. 2 علل و تغییر نامها در ایران پس از ورود اسلام در عصر جاهلیت «توتمپرستی» با جنبۀ دینی در بسیاری از مظاهر زندگی عرب نمود یافته بود؛ از این رو عربها به اسم حیوانات گوناگون نیز نامیده میشدند؛ مانند اسد (شیر)، کلب (سگ)، ثور (گاو)، ذئب (گرگ)، قنفذ (خارپشت)؛ یا به نام پرندگانی مانند نسر (کرکس)؛ و اسم اجزای زمین نظیر فهر (سنگ)، و صخر (تختهسنگ) (ابن سعد، 1410: 1/ 231، 168، 195، 3/ 38، 4/ 209-210؛ ابن حبیب، بیتا: 12، 15، 19، 48، 73، 178، 316؛ دینوری، 1992: 74، 84؛ بلاذری، 1417: 1/ 9، 62، 73، 205، 296، 309، 461، 6/ 409، 533؛ ابن حزم، 1403: 12، 87، 92، 136).
المنتظم فی تاریخ الأمم والملوک، ج 4 و 7، تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه.
تاریخ الموصل، تصحیح و تحقیق احمد عبدالله محمود، ج 1، بیروت: دارالکتب العلمیه.