Abstract:
مقدمه : در تحقیق حاضر به بررسی آثار گذار از مفهوم متافیزیکی عدالت به مفهوم اجتماعی آن در حقوق پرداخته شده است . در گذار از قرن ١٩ به ٢٠ انتقاداتی به مبنا قرار گرفتن عدالت متافیزیکی در حقوق وارد شد. در نتیجه این انتقادات حقوق برمبنای عدالت اجتماعی بنا نهاده شد. این تحول موجب تغییراتی اساسی در حقوق شد. با توجه به اینکه حقوق کار، بسیار متاثر از این تغییرات بوده ، در این تحقیق به آثار گذار از مفهوم متافیزیکی عدالت به مفهوم اجتماعی آن در ابتدا و به صورت کلی و سپس در محتوای قوانین مرتبط با روابط کار ایران پرداخته شد. روش : روش مورد استفاده در این پژوهش ، تحلیل محتوا است که روی قوانین مرتبط با روابط کار ایران از سال ١٣٠٧ تا ١٣٦٩، در پنج بعد اصلی عدالت اجتماعی و پنج بعد اصلی عدالت متافیزیکی انجام شده است . واحد تحلیل تحقیق ، موضوع ، در نظر گرفته شده است . واحدهای موضوعی برحسب تطابق و تناظرشان با تعریف ساختاری خاص محتوا، مشخص شدند. تمایز آنها از هم برمبنای مفهومی و برحسب برخورداری از ویژگیهای ساختاری مطلوب در تقابل با بخش باقیمانده مطالب بیربط بود. یافته ها: از سال ١٣٠٧ تا ١٣٦٩ میزان بکارگیری مفاهیم عدالت اجتماعی افزایش یافته است . در نتیجه این افزایش و کاهش بکارگیری مفاهیم عدالت متافیزیکی نسبت به عدالت اجتماعی، تغییراتی در قوانین مرتبط به روابط کار ایران رخ داده است . به طوریکه از سال ١٣٠٧ تا ١٣٦٩ میزان توجه به عدالت توزیعی، کارکردهای اجتماعی قوانین ، نظم اجتماعی، حقوق شهروندی و انعطاف قوانین افزایش یافته است . بحث : از سال ١٣٢٥ به بعد قوانین به جای منفعت فردی بر مبنای حقوق شهروندی بنا نهاده شده است و از انعطاف بیشتری برخوردارند و در مجموع به سود کارگر تغییر کرده اند و جنبه های حمایتی آنها افزایش یافته است .
Machine summary:
روش : روش مورد استفاده در این پژوهش ، تحلیل محتوا است که روی قوانین مرتبط با روابط کار ایران از سال ١٣٠٧ تا ١٣٦٩، در پنج بعد اصلی عدالت اجتماعی و پنج بعد اصلی عدالت متافیزیکی انجام شده است .
با تأکید بر تفاوتهای کارکردی عدالت متافیزیکی و عدالت اجتماعی ، اهداف جزئی این پژوهش به شرح ذیل است : تحلیل مفاهیم مربوط به عدالت توزیعی در مقایسه با عدالت معاوضه ای، تحلیل کارکردهای اجتماعی مثبت قوانین در مقایسه با عدم توجه به آثار اجتماعی قوانین ، توجه به نظم اجتماعی در مقایسه با آزادی فردی، توجه به حقوق شهروندی در مقایسه با منفعت فردی، انعطاف قوانین در مقایسه با ثابت و غیرمنعطف بودن قوانین ، برای تبیین کامل این تفاوتها و تحلیل جامع آثار گذار از عدالت متافیزیکی به عدالت اجتماعی، محتوای قوانین مرتبط با روابط کار ایران از سال ١٣٠٧ (قانون مدنی) تا قانون کار سال ١٣٦٩ مورد مطالعه قرار گرفته است .
البته در پیش نویس لایحه اصلاح موادی از قانون کار ١٣٦٩، این روند در بعضی مقوله ها مانند آزادی فردی و عدم توجه به آثار اجتماعی قوانین ، عکس شده است .
در محتوای قوانین مرتبط با روابط کار ایران ، روند گذار از مفهوم متافیزیکی عدالت به مفهوم اجتماعی آن به طورکلی این آثار را به همراه داشته است : از سال ١٣٠٧ تا ١٣٦٩، توجه به حقوق شهروندی افزایش یافته است و توجه به منفعت فردی از سال ١٣٢٥ به بعد به صفر رسیده است .