Abstract:
مقاله حاضر با بهرهگیری از یک مدل رگرسیون خود بازگشتی، تأثیر قیمت نفت را بر متغیرهای کلان اقتصادی نظیر تولید ناخالص داخلی حجم پول، شاخص قیمتها و مخارج دولت در ایران بهعنوان چهارمین کشور صادر کننده نفت را مورد بررسی قرار میدهد. بدین منظور از دادههای مربوط به متغیرها در دوره زمانی (1350-1390) و الگوی خودرگرسیونی برداری VAR استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد با افزایش درآمد نفت، حجم پول افزایش یافته که این امر به میزان تورم افزوده است. همچنین نتایج نشان میدهد که هر شوک نفتی تأثیر منفی بر تولید ناخالص داخلی در ایران دارد و اثر شوک به مرور زمان افزایش مییابد. نوسانات قیمت نفت میتواند اثرات مهمی بر اقتصاد کشورها داشته باشد. این نوسانات علاوه بر تأثیرگذاری بر اقتصاد کشورهای واردکننده نفت، یکی از دلائل اصلی اختلالات در اقتصاد کشورهای صادر کننده درآمدهای حاصل از فروش نفت است. به این ترتیب که افزایش قیمت نفت باعث افزایش درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت شده و امکان رشد سریع قیمتها، نرخهای دستمزد و واردات در این کشورها فراهم میشود.
The present article using an autoregressive model, studies the effect of the fluctuations of the oil price on the macro economy variables such as domestic gross production, money volume, price index and the government expenditure in Iran as the fourth oil exporter country. For this purpose it has used the data relating to the variables during the era of 1350-1390 (1971-2011) and the pattern of Vector Autoregressive (VAR). The results show that during the studied years regarding economic structure of our country the money volume has been increased along with the oil income rise which has raised the rate of inflammation. It has also shown that each oil volatility has a negative effect on the domestic gross production in Iran and this effect is being risen during the years. The fluctuations of oil price can impose important effects on the most countrie's economy. in addition to effecting on the economy of the oil importer countries, these fluctuations are considered as one of the main resources of disorders in the economy of oil exporter countries so that the rise of oil price causes a rise in foreign exchange income made by oil sale and it provides the possibilities of fast price rise, the rate of wages and imports in these counties.
Machine summary:
بررسی تأثیر شوکهای نفتی بر متغیرهای اقتصاد کلان در ایران (1390-1350) یوسف محنت فر١* تاریخ دریافت : ١٣٩٣/٠٩/١٦ تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/١١/٠٩ چکیده مقاله حاضر با بهره گیری از یک مدل رگرسیون خـود بازگشـتی، تـأثیر قیمـت نفـت را بـر متغیرهـای کـلان اقتصادی نظیر تولید ناخالص داخلی حجم پول ، شاخص قیمت ها و مخارج دولت در ایران به عنوان چهـارمین کشور صادر کننده نفت را مورد بررسی قرار میدهد.
معرفی متغیرها به منظور بررسی تأثیر شوکهای نفتی بر متغیرهای اقتصاد کلان ، متغیرهای تولید ناخالص داخلی (GDPr)، درآمد واقعی نفت (ORGr)، شاخص قیمت ها (CPI)، حجم پول (MT)؛ که برای آن از حجم اسکناس و مسکوک موجود در اقتصاد استفاده شده است و کل مخارج دولت (GT) انتخاب شده اند و داده های مربوط به این متغیرها برای سال های ١٣٥٠-١٣٩٠ جمع آوری شده است .
با توجه به اهمیت درآمدهای نفتی و اثر این درآمدها در افزایش تولید و رشد اقتصادی و نظر به متکی بودن اقتصاد ملی بر منابع طبیعی به خصوص نفت به منظور غلبه بر کمبودهای اقتصاد تک محصولی و جلوگیری از ورود سیستم شوکهای نفتی و نوسانات برون زا و نیز حفظ ثروت و منابع ملی با تأکید به حرکت به سوی توسعه پایدار دولتمردان باید در راستای رسیدن به اهداف اقتصادی موردنظر در برنامه پنجم و با تأکید بر چشم انداز بیست ساله کشور اصلاحات ساختاری برای تأمین منابع مالی بودجه کشور بنمایند و از طریق تسهیل سایر درآمدها و منابع دیگر نسبت به رفع بیثباتی و کسری بودجه و تأمین آن گام بردارند.