Abstract:
حقق دادرسی عادلانه مستلزم تفهیم حقوق متهمان از سوی ضابطان دادگستری است به گونهای که با رعایت تساوی سلاح ها میان مقامات رسمی و متهمان به لحاظ اطلاعات حقوقی و قضایی، حقوق متهمان به آنان تفهیم شود و از این طریق زمینه به کارگیری حقوق دفاعی برای آنان فراهم گردد. قانون جدید آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 در مقایسه با قانون سال 1378، در این زمینه پیشرفتهای جدیدی کرده است. مواد 6 و 52، از قانون جدید بر تکلیف ضابطان دادگستری در تفهیم حقوقی مانند حق بر داشتن وکیل مدافع به متهمان تاکید مینمایند. با وجود این، مقررات مربوط به تفهیم حقوق متهمان در این قانون برای تحقق دادرسی عادلانه کافی نیستند. زیرا تفهیم برخی حقوق مهم مانند تفهیم حق سکوت به متهم را در بر نمیگیرند، سازوکارهای دقیقی برای نظارت بر تفهیم حقوق پیشبینی نمینمایند و ضمانت اجرای دقیق و مناسبی در مورد تخلفات و جرایم احتمالی ضابطان دادگستری طراحی نمیکنند. این مقاله دربردارنده پیشنهاداتی اصلاحی برای بهبود وضعیت تفهیم حقوق متهمان از سوی ضابطان دادگستری در قانون جدید آیین دادرسی کیفری ایران در راستای رسیدن به دادرسی عادلانه است.
Achieving fair trial is required for the realization of accused rights by judicial policemen so that with regard to "equality of arms" between the prosecution and the accused about legal and judicial information، the accused must be informed of his rights and thereby the use of “ defense rights "to be provided for him. The new Criminal Procedure Act، adopted in 1392، compared with the previous law، has been accompanied by new developments in this respect. Articles 6 and 52 of the new law requiring clarification as to the defendant's rights such as the right to counsel. However، the provisions of this Act for achieving a fair trial are not sufficient because they do not include some of the important rights such as right to remain silent، no formulation of precise mechanisms for supervision on realization of accused rights، no imposing of precise and appropriate sanctions for probable infractions of formal authorities. This article includes suggestions for reform to improve the realization of accused rights by judicial policemen in the new Code of Criminal Procedure filed in order to achieve a fair trial.
Machine summary:
تفهیم حقوق متهمان از سوی ضابطان دادگستری : با تأکید بر قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ١٣٩٢ دکترحسن قاسمی مقدم استادیار گروه حقوق دانشگاه یزد چکیده : تحقق دادرسی عادلانه مستلزم تفهیم حقوق متهمان از سوی ضابطان دادگستری است به گونه ای که با رعایت تساوی سلاح ها میان مقامات رسمی و متهمان به لحاظ اطلاعات حقوقی و قضایی ، حقـوق متهمان به آنان تفهیم شود و از این طریق زمینه به کارگیری حقوق دفاعی برای آنان فـراهم گـردد.
ایـن مقالـه دربردارنـده پیشـنهاداتی اصـلاحی برای بهبود وضعیت تفهیم حقوق متهمان از سوی ضابطان دادگستری در قانون جدید آیین دادرسـی کیفری ایران در راستای رسیدن به دادرسی عادلانه است .
بـرای نمونـه در ماده ١-٦٣ قانون آیین دادرسی کیفری فرانسـه (اصـلاحی ٢٠١١ مـیلادی )١ هـر یـک از حقوقی که باید به متهم تفهیم شود به طور صریح مورد اشاره قرار گرفته است و نـه تنهـا از به کار بردن عبارات کلی - نظیر این که : تمامی حقوق متهم باید به وی تفهیم شود- اجتناب شده است .
بـا وجود این ، در بند سوم از ماده ٣ دستورالعمل اتحادیه اروپا مقرر شده است که تفهیم حقوق متهم باید دربردارنده اطلاعات اساسی در مورد امکان اعتراض بـه قـانونی بـودن دسـتگیری ، راههای بازنگری در بازداشت موقت یا تقاضا برای آزادی باشد.
اما در ماده ٥٢ این قانون هیچ تصریحی در مورد لزوم تفهیم حقوق متهم پیش از شروع بازجویی توسط ضابطان دادگستری صورت نگرفته است .