Abstract:
برای حضور موثر در جهان اسلام، لازم است در کنار مطالعات بنیادین، پژوهش هایی به رصد خاستگاه ها، فعالیت ها، دسته بندی ها و سیر تحول موافقان تکفیر مسلمانان، خصوصا شیعیان، اختصاص یابد. رصد منظم آن می تواند هشدارهایی به موقع به مسئولان نظام و علاقه مندان به وحدت اسلامی بدهد. به روزبودن حوزه اطلاعات و عملیات، نشانه مهمی از توانمندی کشور در عرصه روابط بین الملل است. بر این اساس، با بررسی موردی راهبرد عربستان سعودی در حوزه آموزش (از حدود 1970م.) و در حوزه رسانه های جدید اینترنتی (دهه 2000م.) مشخص می شود که بالغ بر دوسوم مهم ترین فعالان ضد شیعه در جهان اسلام یا ملیت سعودی دارند یا آنکه بی واسطه یا باواسطه، عقاید خود را از شیوخ سلفی سعودی گرفته اند. این بسامد را نمی توان اتفاق دانست، بلکه برنامه ای هدفمند برای ایجاد تغییرات دلخواه عربستان در جهان اسلام است که در سیاست های آموزشی آن کشور و در ضمن رصد جابه جایی بی سابقه جمعیتی استاد – دانشجو در عربستان سعودی مشهود است.
In order to have an effective presence in the Islamic world، besides carrying out fundamental studies، some of the researches should focus of observing the origins، activities، categories and development of takfir of the Muslims especially the Shiites. A regular observance can provide on time warnings for the officials of the Islamic state and those who seek Islamic unity. Having an up to date intelligence operation، is one of the important factors of national strength of a country in the international relations arena. Based on the given fact، after studying the case of Saudi Arabia’s approach in the area of education (since 1970) and modern Internet media (since 2000)، we can realize that almost two third of major anti Shiite activists in the Islamic world have either Saudi nationality or their beliefs are influenced by the Saudi Salafi scholars. This frequency is not accidental but it is rather a purposeful movement of Saudis to alter the Islamic world into their own desired form. This purposefulness is obvious in the educational policies and the replacement of the teachers and students in Saudi Arabia.
Machine summary:
تغییر بافتهای اجتماعی و فرهنگی معمولا در گرو تغییرات فرهنگی عمیقتری، بهویژه در حوزهٔ آموزش و پژوهش، روی میدهد که در طی چندین دهه فعالیت هدفمند فراهم شده است؛ چنانکه عبدالملک الزغبی، یکی از مخالفان وحدت اسلامی در مصر، بر ضرورت تغییر ساختار علمی و فرهنگی جهان اسلام و تربیت امت مطابق با منهج سلفیه عربستان سعودی که به زعم او، اسلام معتدل و به دور از غلو است(!) تأکید میکند.
در این زمینه، صالح العبود، رییس سابق دانشگاه اسلامی مدینه، مینویسد: آنچه موجب افزایش تأثیرگذاری عقیده سلفی صالح و استمرار آن (در دیگر کشورها) شد، شکلگیری نهضت تعلیم در عربستان سعودی و استفاده از استادانی از مصر در دانشگاه اسلامی امام محمد بن سعود و دانشگاه اسلامی (مدینه) و دیگر دانشگاههای عربستان بود؛ چراکه آن استادان در زمان مراجعت به جوامع خود، متأثر از حال و هوای فضاهای آموزشی دانشگاههای سعودی، به نشر و تبلیغ آن در جوامعشان میپرداختند و البته این اختصاص به مصر ندارد، هرچند ظهور آن در مصر بیشتر است.
ق. ) از شاگردان عبدالعزیز بن باز و از شخصیتهای مهم سلفی در دانشگاه اسلامی مدینه، در کتاب العقیدة الاسلامیة وتاریخها مینویسد: اما فقره دوم از آثار دعوت مبارکه، در شیوه درسی رایج در سعودی مجسم میشود؛ چنانکه همه جهات تعلیم و آموزش در سعودی، بر پایه شیوه مقرر درباره دروس دینی، در تمام مراحل آموزش، از ابتدایی تا پایان مطالعات عالی دانشگاهی، شیوهای سلفی است تا از این رهگذر، جوان سعودی، مطالعه عقیده بر پایه شیوه سلفی را از سال اول ابتدایی آغاز کند و آن را بهتدریج با ارتقای سطوح علمی تا مقطع دکتری توسعه دهد.