Abstract:
ایران عهد هخامنشی از لحاظ دینی دورانی ست که در آن بردباری دینی به منصه ی ظهور رسید. در عهدی که کشتار و ویرانی افتخار پادشاهان آشوری بود، پادشاهان هخامنشی انسان دوستی و توجه به انسان که منشعب از باور های آنان بود را به جهانیان عرضه داشتند.
کتیبه های هخامنشی که بیشتر به شرح رویدادها می پردازند؛ از بازگویی باورداشت ها و آداب دینی مردمان ایران و ساتراپ نشین های غربی شاهنشاهی هخامنشی کم تر مطلبی ارائه می دهند، بنابراین با واکاوی آثار باستان شناسانه و گزارش های مورخین باستانی، جایگاه دین زرتشتی در میان هخامنشیان و ساتراپ نشین های غربی آنان تا حدودی روشن تر خواهد شد.
یافته های پژوهش که بر اساس واکاوی منابع تاریخی انجام گرفته، به روشنی نشان می دهد که ساتراپ نشین های غربی به دلیل رواداری دینی هخامنشیان، برای نزدیکی به حاکمیت سیاسی سه ایزد اصلی اوستا اهوره مزدا، ناهید و مهر را که در برخی موارد با ایزدان و خدایان گذشته آنان هماهنگی داشت، پرستش می کردند.
در مورد کیش هخامنشیان، پژوهشگران دینی و متخصصین تاریخ ایران باستان تحقیقات فراوانی انجام داده اند؛ اما تاکنون به تحلیل جایگاه دینی ساتراپ نشین های غربی ایران از دیدگاه دیانت زرتشتی کم تر توجه شده است.
این مقاله به مطالعه ی ساختار دینی شاهنشاهی هخامنشیان با تاکید بر دین زرتشتی و جایگاه آن در ساتراپ نشین های غربی می پردازد. در این راه بر اسناد و منابع موجود تکیه و با استفاده از روش تحقیقات تاریخی، موضوع مورد تحلیل و توصیف قرار گرفته است.
Religiously، Iran in the Achaemenid period had Religious tolerance was manifested. At that time massacre and destruction were Assyrian kings honor، Achaemenid kings presented friendship and attention to human، to world، what related to their beliefs.
Achaemenid inscription have explained events more، but they have not paid attention to common ordinary ceremonies and believe of Iranian and Achaemenid western satraps. So whit researches based on survey of historical sources and reports of ancient historian، the Zoroastrian position would be clarified among Achaemenid and their western satraps approximately.
The findings of researches shows western satraps worshiped three essential Gods of the Avesta، Ahuramazda، Nahid and Mehr for the reason of being in harmony with their past Gods، having with political power and religious for bearance.
Achaemenid religion has been studied by scholars in religion and history of Ancient Iran in plenty، but it has paid the fewer attention to the analysis of religious Position of western satraps in viewpoint of zoroastrian.
This article dose research about religious system of the Achaemenid Empire with laying emphasis on Zoroastrian and its position in western satraps.
In this way. It has been used of documents، remained sources and historical research methodology.
Machine summary:
يافته هاي پژوهش که بر اساس واکاوي منابع تاريخي انجام گرفته ، به روشني نشان مي دهد که ساتراپ نشين هاي غربي به دليل رواداري ديني هخامنشيان ، براي نزديکي به حاکميت سياسي سه ايزد اصلي اوستا اهوره مزدا، ناهيد و مهر را که در برخي موارد با ايزدان و خدايان گذشته آنان هماهنگي داشت ، پرستش مي کردند.
ايرانيان در عهد هخامنشي، خود کم تر به تاريخ نگاري پرداخته اند، گر چه برخي از سنگ نوشته ها و کتيبه هاي شاهي که جنبه ي تاريخ نگاري دارد، به واگويي رويدادها مي پردازند؛ اما با اين حال ما براي يک شرح منسجم درباره ي عقايد و باورداشت هاي پادشاهان و ساتراپ نشين هاي غربي شاهنشاهي هخامنشي ، علاوه بر کتيبه ها و الواح باقي مانده از آنان که به طور کم رنگ موضوع هاي ديني را مطرح کرده اند؛ بايد مطالب ارائه شده در کتيبه ها را با نوشته هاي مورخين يوناني مانند هرودوت ، کتزياس ، گزنفون و نظاير آن مقايسه نماييم ، در آن صورت مطالب تا حدودي روشن تر خواهد شد.
در تکميل اطلاعاتمان درباره ي کيش زرتشتي در ايران و ساتراپ نشين هاي غربي شاهنشاهي هخامنشي قطعا آثار باستاني و کاوش هاي باستان شناسان و توجه به زبان رمزي و اشاره اي که در نقوش و نمادها و تزئينات اين دوره باقي مانده است ، راه گشا خواهد بود.