Abstract:
چاپ سربی با چاپ رساله جهادیه 1233ق. (1818م.) و چاپ سنگی با چاپ قرآن 1249ق. (1833م.) برای نخستین بار از راه تبریز به ایران وارد شد. ورود صنعت چاپ به ایران تاثیر شگرفی در گسترش دانش در ایران داشت. کتاب های چاپی در ابتدا کم تزیین بود ولی بعد از مدتی تزیینات و تصاویر به کتاب های چاپی افزوده شد و گونه منحصر به فردی از هنر در ایران پا گرفت.
استاد ستار تبریزی یکی از هنرمندان کتاب های چاپ سنگی است که آثار او در بین سال های
1274ق. /1857 م. تا 1276ق./1859 م. در تبریز شناسایی شده است. این پژوهش به معدود آثار چاپی او می پردازد و تلاش می کند تا سبک شخصی او را شناسایی نماید.
ویژگی های چون درشت نمایی پیکره ها، طراحی مجالس درونی با ترکیب بندهای متقارن، ساماندهی ترکیب بندی ها براساس چیدمان پیکره ها، تقلیل و به پس زمینه راندن عناصر مربوط به فضاسازی و ... را می توان از ویژگی های سبکی آثار او برشمرد.
Machine summary:
"این پژوهش دارای سه بخش است: در ابتدا به اختصار به تاریخچه چاپ در ایران پرداخته خواهد شد، سپس به زندگی و شیوه کار استاد ستار اشاره شده و در پایان، همراه معرفی آثار شناسایی شده هنرمند، به ویژگیهای سبک وی پرداخته میشود.
پنج ویژگی کلی به شرح زیر را میتوان برای آثار ستار در نظر گرفت: 1- درشتنمایی پیکرهها؛ 2- طراحی مجالس بزم و تصاویر درونی با ترکیببندهای متقارن؛ 3- ساماندهی ترکیببندیها براساس چیدمان پیکرهها؛ 4- تقلیل و به پسزمینه راندن عناصر مربوط به فضاسازی؛ 5- ترسیم موهای صورت و سر با استفاده از هاشورهای موازی؛ 6- سایه روشن کاری با استفاده از شیوه نقطهپرداز و هاشور.
این درحالی است که افزودن عناصر بصری چون تزیینات متنوع در تصاویر درونی، سایه روشن کاری با استفاده از شیوه نقطهپرداز و هاشور و تاکید بر تیرگی در تصاویر به بهانه چهره سیاه غلامان، چادر زنان و کلاه مردان از ویژگیهای تصاویر کتاب کلیات سعدی بهشمار میآید.
این کتاب با ویژگیهایی چون ترسیم چهرههای گرد، سایه روشن کاری با استفاده از شیوه نقطهپرداز و بزرگ نشان دادن شخصیت اصلی به نسبت شخصیتهای فرعی از دیگر آثار هنرمند متمایز میشود.
از آنجایی که طراحی محکم و ساده و ترسیم موهای سر، ریش و سبیل شخصیتهای تصاویر با استفاده از هاشورهای موازی، جزو ویژگیهایی است که در همان سالها و سالهای آتی در تصویرگری کتابهای تبریز مشاهده میشود، این احتمال وجود دارد که تصویرگران این کتابها شاگردان ستار و یا به شکلی غیرمستقیم متاثر از سبک او باشند."