Abstract:
چگونگی نیل آدمی به معرفت الله همواره دغدغه حکیمان و دانشمندان اسلامی بود، و دیدگاههای مختلفی درباره آن مطرح است؛ روایات اسلامی برای اهل بیت (علیهم السلام) در معرفت الله جایگاهی رفیع و کلیدی قائل شده اند تا جایی که در برخی روایات معرفت الله منحصرا از طریق اهل بیت معرفی شده است. واسطهبودناهل بیت(علیهم السلام)که ازجهتی،وجودیخلقیداشتهوازجهت دیگر به واسطه ویژگیهای منحصر به فرد و جایگاه خاصشان در عالم وجود به خداوند متصل اند میتواند ما را در دستیابی به معرفت و نیز تحلیل و کیفیت چگونگی دست یابی به آن رهنمون سازد.در این مقاله ضمن تبیین نقش واسطه گری اهل بیت علیهم السلام در معرفت الله و ضرورت چنین واسطه گری که مویدات نقلی و عقلی برآن صحه گذاشته اند، نقش تکوینی و تشریعی ایشان در معرفت آفرینی در اقسام مختلفی قابل تصویر است. تبیین عقلی و شهودی معرفت الله به صورت تشریعی در کنار تصرف وجودی، و نقش آفرینی ولایت و محبت ایشان به صورت تکوینی در شناخت خدا نقش افرینی می کنند. براین اساس چگونگی نیل به معرفت الله به وسیله اهلبیت را بر پایه منابع اسلامی از جمله روایات می توان تبییین و تحلیل نمود.
Machine summary:
اما براستی اینان کیانند وبا چه ویژگیهایی چنین جایگاهی در معرفت الله را دارا هستند؟ در یک بیان اجمالی، اهل بیت و ائمه معصومین علیهم السلام از آن جهت که بر اساس اعتقاد امامیه منصوب الهی اند و جایگاه امامت و رهبری را عهده دارند دارای مقام عصمت بوده و براساس ادلۀ عقلی و نقلی هدایت خلق را عهده دارند که مهم ترین مصداق چنین هدایتی واسطه بودنشان در وصول انسانها به معرفت الله است.
و براستی چگونه؟ آیا وجود آنان به عنوان خلیفه و کسی که مظهر اسماء و صفات الهی اند، چنین جایگاهی را دارند که مردم با دیدن رفتار، عمل، گفتار، حالات و شخصیت معجزگون آنان می توانند خداوند را درک و نسبت به حق واقف گردند به عبارتی ظرفیت تکوینی ایشان به شکل ممتاز و رمز آلودی که فهمش برای همگان میسور نیست القای معرفت کرده؛ یا این مسئله در کلام و سخن آنان متبلور گردیده و آنان حق را به گونه ای معرفی کرده اند که هر صاحب عقل و ایمانی می تواند از رهگذر کلام آنان به معرفت الله دست یابد، چنین تحلیل هایی براساس شواهد آیات و روایات قابل تأیید است واین دیدگاه انحصاری که نبود وجود امامان، مساوی با عدم امکان شناخت خداست، نشان از جایگاه رفیع آنان دارد.