Abstract:
این مقـالـه اولا بـه دنبـال اثبات رابطه منطقی- واقعی - بین نهادها و اعتباریات اجتماعی و احکام شـریعت با علوم اجتماعی اسـت و ثانیا در جسـتجوی اثبات تاثیر نهادهای اقتصــادی هماهنگ با احکام شـریعت بر شکل گیری واقعیت های اقتصادی متناسب با همان نهادهاست . اقتصــاددان میتواند واقعیت های اقتصــادی نشــات گرفته از نهادهای اقتصــادی هماهنگ با شـریعت را مورد توجه و براسـاس آنها متغیرهای مستقل و تابع این واقعیت های اقتصادی را در قـالـب نظریات علمی تحلیل و تبیین نماید. در این مطالعه ابتدا در بخش مفاهیم تعریف نهاد از نظر نورث و سـرل مورد بررسی قرار گرفته است . آنگاه چیستی اعتباریات اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبایی(ره ) و همســانی آنها با چیســتی نهاد از نظر ســرل ، رابطه اعتباریات اجتماعی با احکام شریعت ، مبنا قرار گرفتن این احکام جهت شکل گیری نهادها مورد تحقیق واقع شـده است . این مباحث زمینه ساز تحول علوم اجتماعی با رویکرد تاثیرپذیری این علوم از احکام ثابت و متغیر شـــریعت اســـلامی اســـت ؛ زیرا رابطه منطقی- واقعی- بین نهادها و اعتبـاریـات اجتمـاعی و احکام شـــریعت با موضـــوع علوم اجتماعی، به عنوان واقعیت های اجتماعی ، به وجود میآید.
Machine summary:
"علامه طباطبایی(ره ) دربارة آن چنین تصریح میکند: «حق این اســت که از آنجا که احکام همه اعتباری هســتند پس از ســنخ احکام اعتباریۀ عقلائی میباشـند و به حسب اعتبار، تابع مصالح و مفاسد هستند و نیز مانند سایر احکام عقلائیه دارای حسن و قبحی میباشند که آن احکام مبتنی بر آن حسن و قبح هستند و فرق بین این دو قســم (احکام شــرعی و احکام عقلائی) این اســت که مصــالح تکالیف عقلایی به خود اعتبارکنندگان آنها (عقلاء) برمیگردد اما مصالح احکام شرعی به مکلفین برمیگردد نه به شــارع که آنها وضــع نموده اســت ؛ زیرا شــارع نیازی ندارد که آن را در 1 Institutional facts ٢ در نظریه واقعیت های نهادی جان سرل بیان شد که واقعیت های نهادی از نظر هستیشناسی امور ذهنی و از نظر معرفت شناسی واقعیت های اجتماعی به حساب میآیند.
این نوع حقوق ، حقوق طبیعی نیستند که هیچ گونه وابستگی به نهادهای جامعه نداشته باشند، اعطای حقوق و عمل به تکالیف در چارچوب نهادهای ازدواج و دولت و دیگر نهادها امکان پذیر اســت ؛ و بر همین اساس احکام شریعت نیز هرچند از جهت هستیشناسی نوعی خاص از اعتباریات تعریف میشــوند ولکن از نظر معرفت شــناســی واقعیت های اجتماعی به حســاب میآیند."