Abstract:
دو پارامتر مهم در هیدرولوژی و منابع آب، دما و بارش هستند. تاثیر تغییر اقلیم بر روی این دو پارامتر موضوع بسیاری از مطالعات بوده است که مدلهای گردش عمومی جو یکی از بهترین روشها برای برآورد این تاثیرات به شمار میروند. در مطالعات تغییر اقلیم لحاظ نکردن عدم قطعیتهای موجود در مراحل مختلف ارزیابی اثرات تغییراقلیم سبب کاهش قطعیت و اطمینان به خروجیهای نهایی سیستم خواهد شد. در این مطالعه به منظور بررسی و تحلیل اثرات تغییر اقلیم بر روی دما و بارش حوضهی شهرچای ارومیه و همچنین لحاظ کردن عدم قطعیت مربوط به مدلهای گردش عمومی جو و سناریوهای موجود ابتدا خروجی شش مدل گردش عمومی جو تحت سه سناریوی A2، A1B و B1 با مدل آماری LARS-WG ریزمقیاس شدند، سپس برای بررسی عدم قطعیت مدلها و سناریوها، از طریق مقایسهی خروجی مدلها در دورهی آتی با دورهی پایه به صورت ماهانه توسط شاخصهای آماری ضریب تعیین (R2) و خطای جذر میانگین مربعات (RMSE)، بهترین مدل و سناریو برای تولید دادههای دما و بارش دوره 2030-2011 انتخاب شد. در نتیجه برای تولید بارش از مدل HADCM3، تحت سناریوی A1B و برای تولید دما نیز از مدل MPEH5، تحت سناریوی A2 استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که بارش دورهی آتی 9 میلیمترکاهش خواهد یافت و این در حالی است که دمای حداقل 05/1 و دمای حداکثر 87/0 درجهی سانتیگراد افزایش خواهد یافت. نکتهی قابل توجه بر هم خوردن توزیع زمانی بارش و افزایش دما است که احتمالا تبعات منفی آن بیش از کاهش بارش خواهد بود.
Temperature and precipitation are two important parameters in hydrology and water resources. The impact of climate change on these two parameters has been the subject of many studies and studying atmospheric general circulation models is one of the best methods to estimate its effects. In the studies of climate change، lack of uncertainty in various stages of evaluation for the effect of climate change reduce certainty and confidence of the final outputs. In this study for analyzing the effects of climate change on precipitation and temperature in Shahrchay basin and the effects of the uncertainty related to general circulation models، six atmospheric general circulation model and 3 scenarios، A1B، A2 and B1 were downscaled by using LARS-WG. For evaluating the uncertainty of the models and scenarios، the output of models in the future and based period were compared by monthly statistical indices، coefficient of determination (R2) and Root Mean Square Error (RMSE) and the best models and scenarios for producing temperature and precipitation data were selected for the period 2011-2030. As the results، the HADCM3 model under scenarios A1B was used for precipitation and the MPEH5 under scenarios A2 for temperature production. The results of this research showed that in the future period rainfall will be reduced about 9 millimeter، while the minimum and maximum temperature will increase 1.05 and 0.87 °C respectively. Disruptions of rainfall distribution and high temperature have significantly negative consequences than rainfall reduction.
Machine summary:
دراین مطالعه به منظور بررسی و تحلیل اثرات تغییر اقلیم برروی دماو بارش حوضه ی شهرچای ارومیه و همچنین لحاظ کردن عدم قطعیت مربوط به مدل های گردش عمومی جوو سناریوهای موجود ابتدا خروجی شش مدل گردش عمومی جو تحت سه سناریوی AB١,A٢ و B١ با مدل آماری LARS-WG ریزمقیاس شدند، سپس برای بررسی عدم قطعیت مدل هاو سناریوها، ازطریق مقایسه ی خروجی مدل ها در دوره ی آتی با دوره ی پایه به صورت ماهانه توسط شاخص های آماری ضریب تعیین (R٢)و خطای جذر میانگین مربعات (RMSE)، بهترین مدل و سناریو برای تولید داده های دماو بارش دوره ٢٠٣٠-٢٠١١ انتخاب شد.
دارن و همکاران ٩(٢٠١٣) اثرات تغییر اقلیم را بر حوضه ی دریاچه ی مونو در کالیفرنیا با استفاده از ١٦ مدل جهانی گردش عمومی جو (GCMS)و با استفاده از دو سناریوی B١ و A٢ بررسی کردند، خروجی GCMها افزایش قابل توجه دمای سالانه (به طور متوسط ١/٤ تا ٢/٥ درجه سانتی گراد)و کاهش 10 یک تا سه درصدی بارش را تاپایان قرن پیش بینی کردند.
نامبردگان در پژوهش دیگری در سال ١٣٨٨ مبحث عدم قطعیت مدل های گردش عمومی جو دراین حوضه رانیز بررسی کردندو به این نتیجه رسیدند که مدل HADCM٣ بهترین برآورد را برای بارش و دما دارد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (٦)مقایسه میانگین بارش تجمعی ماهانه مشاهداتی دوره ی پایه با محاسباتی در دوره ی آتی بررسی پارامتر دما در دوره ی آتی (٢٠٣٠-٢٠١١) دمای حداقل با توجه به نتایج جدول (٥)برای تولید داده های دمای حداقل از مدل HADCM٣ و سناریوی A٢ استفاده شد.