Abstract:
تصوّر رایج در اندیشه و زبان حدیث پژوهان، این همانی میان دو اصطلاح «سنّت» و «حدیث» است. این تصوّر آفات پژوهشی فراوانی را در حوزه اندیشهای و کارکردی «حدیث» ایجاد نموده است. اما اصطلاح پژوهی این دو واژه در دانش حدیث با توجه به پیش فرضها، کارکردها و مصادیق آن، نمایانگر تغایر مفهومی «سنّت» و «حدیث» بوده که اصطلاح نگاریهای موجود را با چالشی جدی مواجه میسازد. ضبط دقیق اصطلاح «سنّت» در دانش حدیث به معنای «ما صدر عن النبی-» و تبیین نقاط فارغ مفهوم حدیثی آن با مفاهیم هم عرض در دیگر دانشهای اثر گذار بر حدیث و همچنین اثبات دلالت اصطلاحی «حدیث» بر «گزارش سنت» موضوع این نگارش است.
The identification of the terms “Sunnah” and “Hadith” is a conventional wisdom among hadith researchers thought and speech. Many research blights on the ideational and functional area of “Hadith” have been created by this wisdom. But the study of these two terms in the hadith science _according to the assumptions, functions and its instances_ has represented a conceptual difference of “Sunnah” and “Hadith” which makes the actual term recording to face with a serious challenge. Accurate record of the term “Sunnah” _in the hadith science_ as “what was issued from the Prophet (P.B.U.H)”, and explanation of the distinct points of its narrative concept from parallel concept in the other effective science on hadith and also confirmation of the terminological signification of “Hadith” on “Sunnah report”, are the subject of this writing.
Machine summary:
"حتی در مورد روایات اختلاف «حدیث» نیز ماجرا همین گونه است چنان که در روایت ابن ابی یعفور آمده است: «سألت أبا عبد الله% عن اختلاف الحدیث یرویه من یثق به وفیهم من لا یثق به فقال: إذا ورد علیکم حدیث فوجدتموه له شاهد من کتاب الله أو من قول رسول الله- و إلا فالذی جاءکم به أولی به» لفظ «یرویه» و همچنین لفظ «ورد علیکم» و همین طور توصیف آنچه از پیامبر اکرم- رسیده است به «قول» دو قرینهای است که احتمال استعمال اصطلاحی این واژه را منتفی نموده و دلالت این لفظ بر معنای لغوی که همانا «سخن» باشد را نمایان میسازد.
به نظر میرسد جعل اصطلاحی دیگر در کنار «سنت»، و شیوع تعریف آن به «حکایت» ناشی از دقت علمی اولین نگارندگان در حوزۀ دانش «حدیث» است، زیرا چنان که شیخبهایی در حبل المتین میگوید: «اما نفس الفعل والتقریر فیطلق علیهما اسم السنة لا الحدیث فهی أعم منه مطلقا»؛ الحبل المتین، ص 4، سید حسن صدر نیز این مطلب را متذکر شده است؛ نهایة الدرایة، ص 85، همچنین دکتر صبحی صالح نیز در علوم الحدیث خویش قائل به تفاوت میان این دو اصطلاح شده و به تبیین آن پرداخته و میگوید: «والسنة فی الأصل لیست مساویة للحدیث فإنها تبعا لمعناها الغوی کانت تطلق علی الطریقة الدینیه التی سلکها النبی- فی سیرته المطهرة لأن معنی السنة لغة الطریقة."