Abstract:
این پژوهش با الهام از فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنهای، به بررسی رویکرد گفتمانسازانه (که متوجه به مبانی نظری بومی و نشأتگرفته از آموزه های اسلامی میباشد) در کتب درسی و در باب موضوع ولایت فقیه پرداخته است. روش انجام این پژوهش تحلیل گفتمان است که یکی از انواع تحلیل محتوای کیفی است. یافتههای پژوهش نشان دادند که کتب درسی در انتقال موضوع ولایت فقیه، از رویکرد اخبارگونه و تاریخی پیروی میکنند و رویکرد گفتمانسازانه مورد غفلت واقع شده است. از مهمترین نشانههای اخبارگونگی متن میتوان به سازماندهی محتوای درسی بر اساس رخدادهای زمانی، تقسیمبندی موضوعی و ترتیب منطقی و غفلت از توجه به روابط ذاتی معارف اشاره نمود. علاوه بر این، استفاده از شیوه بیان مستقیم، عدم توجه به مخاطب و شبهات ذهنی او، سطحینگری، تمرکز بر حافظهپروری و بیتوجهی به عمق مطالب، و غفلت از ابعاد معنوی و عاطفی مخاطبان، از دیگر ویژگیهای متن کتابهای درسی در انتقال نظریه ولایت فقیه بودند. این پژوهش در نهایت استفاده از رویکرد گفتمانسازانه را در طراحی و تدوین کتب درسی پیشنهاد میکند.
Machine summary:
تحلیل کیفی محتوای کتب مقطع متوسطه از منظر گفتمانسازی نظریه ولایت فقیه براساس آموزههای انقلاب اسلامی ایران 1 فاطمه سادات جعفرنیا 2 مقصود امین خندقی 3 سیدجواد قندیلی 4 محمدرضا جواهری 5 چکیده این پژوهش با الهام از فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیتالله خامنهای (مدظلهالعالی)، به بررسی رویکرد گفتمانسازانه (که متوجه به مبانی نظری بومی و نشئتگرفته از آموزههای اسلامی میباشد) در کتب درسی و در باب موضوع ولایت فقیه پرداخته است.
در باب انتقال نظریۀ ولایت فقیه در کتب درسی دو رویکرد عمده وجود دارد: رویکرد اخبارگونه و تاریخی و رویکرد گفتمانسازانه که بررسی این ویژگیها بهطور مفصل در قالب پژوهش دیگری بررسی شده است 1 و در قسمت روش پژوهش در همین نوشتار نیز در قالب یک جدول مطرح گردیده است.
پایاننامه دیگری نیز با عنوان «بررسی چگونگی طرح انقلاب اسلامی در کتابهای درسی دوره دبیرستان» توسط محمد فاتحی (1384) انجام شده است که روش آن تحلیل محتوا و مصاحبه بوده است.
این پژوهش از حیث اینکه نگاهی ژرف به مبانی ایدئولوژیک برنامه درسی دارد و همچنین بر موضوع ولایت فقیه متمرکز شده است و نیز از جهت روش، کاملاً نوآورانه است؛ زیرا ر.
در این سطح به بررسی نمونهها از نظر شاخصههای گفتمانسازی نظریه ولایت فقیه و نیز شاخصههای رویکرد اخبارگونه و تاریخی پرداخته شده است.
بحث و نتیجهگیری این پژوهش با هدف بررسی کتب درسی از دیدگاه گفتمانسازی نظریه ولایت فقیه انجام شده است.
Shannon (2005), Three Approaches to Qualitative Content Analysis, Qualitative Health Research, Vol. 15 No, 9.