Abstract:
نيايش به عنوان آسان ترين راه گفت وگوي دوسويه ي انسان با خدا، ازجمله اركان و اجزاي استواركننده ي همه ي اديان در طول تاريخ بوده است. بررسي ستايش ها و نيايش هاي رسمي اديان گوناگون نمايانگر نظام فكري، ديني و وضعيت و نيازهاي فردي و اجتماعي دين داران در اعصار گونه گون است. اين جستار به بررسي توصيفي و آماري نيايش هاي «گات ها» (كهن ترين اثر مكتوب بازمانده ي ايرانيان) مي پردازد؛ مجموعه اي منظوم كه امروزه به باور بيشتر پژوهندگان، تنها بخش اوستاست كه سخن زرتشت است؛ درحالي كه ديگر بخش هاي اوستا در ادوار بعد تدوين شده اند. بيشترين خواهش ها و خواسته ها در گات ها، رواج راستي و سركوبي دروغ، رهايي زمين و جاندارانش از ستم و خشم و بيدادگري، داشتن زندگي آرام و شاد، جامعه اي آباد و درنتيجه، رسيدن به كشور مينوي جاوداني اهورامزدا (فردوس) و پاداش و بخشايش جاوداني در روز داوري پسين است. بررسي درون مايه ي نيايش هاي گات ها نشان مي دهد كه مخاطب زرتشت به ترتيب: مزدا، اهورا، ارديبهشت، مزدااهورا، بهمن، سپندارمذ، اهورامزدا و شهريور است و او در بسياري مواقع از ضمير جمع براي خطاب به اين مخاطبان استفاده مي كند. سبك بيان زرتشت اين انگاره را تقويت مي كند كه او همچنان كه واژه هاي مزدا، اهورا، اهورامزدا و مزدااهورا را براي اشاره به موجودي واحد به كار مي گيرد، امشاسپندان نيز همگي فروزه ها و اوصاف خداي واحدند. اين پژوهش آماري نشان مي دهد كه درخواست هاي مينوي (غيرمادي)، دوسوم خواسته هاي گيتيك (مادي) است و زرتشت تقريباً به يك اندازه براي خود و ديگران دعا كرده است.
Machine summary:
"١. رواج راستی و سرکوبی دروغ و دروغ پرست - رسیدن به راستی و منش نیک و هدایت کردن زیان کاران با این گفتار به سوی مـزدا (نک : همان : ٧)؛ - بــرانگیختن یــاری زبردســت ؛ شــهریار توانــا بــه جــای مــرد نــاتوان (زرتشــت ) (درخواست کننده : گوشورون یا روان آفرینش ) (همان : ١٥)؛ - برانگیختن منش پـاک بـرای نگهـداری روان آفـرینش (درخواسـت کننـده : اشـا و گوشورون ) (همان : ١٣)؛ - آسیب نرسیدن به راست زندگیکننده و شبان از دروغ پرسـت یـا بـه عبـارت دیگـر، درامان بودن نیکان از آسیب بدان (درخواست کننده : اشا و گوشورون ) (همان )؛ - چیرگی بر دروغ با قدرت شهریاری (همان : ٢٣)؛ - نابودی دروغ پرست (ازجمله گرهم و کرپن ) که با کردار خود مردم را می فریبـد و با شادمانی زندگی چهارپایان را تباه می کند (همان : ٣٩)؛ - خوشی برای نیکان و رنج برای دشمنان (رامش دهنده بودن زبانه ی آتش [=آزمایش پسین ] برای نیکان و رنجاننده بودن آن برای ناپاکان ) (همان : ٥١)؛ - آموختن راه منش نیک (همان : ٥٥)؛ - درخواست آگاهی از نماز و نیایش و برخورداری از منش نیک (همان : ٧١)؛ - پارسایی مردم (همان : ٧٥)؛ - دور راندن دروغ و آسیب دروغ از خود (همان : ٧٧)؛ - چیرگی راستی و شکنج و رنج آوردن بر دروغ پرستان (همان )؛ - پناه و پیروزی پیروان راستی (همان )؛ - فرارسیدن روزی که دین راستین جهان را فراگیرد (همان : ٨٧)؛ - بهره مندنشدن دروغ پرست از نعمت هایی که به پیروان راستی وعده داده شده است (همان : ١٠٣)؛ - شکست دروغ پرست و چیره شدن پیرو راستی بر دروغ پرست پـیش از فرارسـیدن سزایی که مزدا مقرر کرده است (همان : ١٠٥)؛ - درامان بودن از پادشاهی شهریار بد (همان : ١٠٧)؛ - پاداش و براندازی دشمن (همان : ١٠٩)؛ - موفقیت فرشوشتر در راه راستی و ارزانـیداشـتن کشـور نیـک بـه زرتشـت و از فرستادگان مزدا بودن (همان : ١١٣)؛ - زیان برای دروغ پرستان و سود برای راست کرداران (همان : ١٣١)؛ - درخواست مجازات بدکاران (آزاردهندگان چهارپایان ) (همان : ١٣٣)؛ - غلبه بر دشمن با به کارگیری راستی (همان : ١٣١)؛ - بخشایش آنچه آرزو شده به فرشوشتر بـرای رسـیدن بـه دولـت راسـتی (همـان : ١٣٥)؛ - مجازات (شکنجه و مرگ ) برای بدکاران (همان : ١٤٥)؛ - رویکارآمدن حامی درویشان و بی بهره سـاختن خوارشـمرندگان آیـین مقـدس از زندگی و آزادی به وسیله ی شهریار درستکار (همان : ١٤٧)؛ - آموزش آیین از مزدا (همان : ١١٩)."