Abstract:
در دوره معاصر، کتاب وسائل الشیعة در میان فقها و حدیثپژوهان به عنوان مهمترین کتاب مشتمل بر تقطیعهای آسیبزا معرفی شده است. این نوشتار، با بررسی ویژگیهای تقطیع در وسائل الشیعة و جست و جو و تحلیل موارد آسیبزای تقطیع در این کتاب و مقایسه آن با روش کتاب جامع احادیث الشیعة در پی ارزیابی پیامدهای تقطیع در این جامع حدیثی است. اشاره دقیق به موارد تقطیع و چگونگی آن توسط مؤلف و نادر بودن موارد تقطیع آسیبزا در این کتاب، حکایت از استحکام شیوه حر عاملی و دقت ایشان دارد. جامع احادیث الشیعة در غیر اسباب صدور حدیث و نقل فضای پیرامونی آن، همانند وسائل الشیعة ناچار به تقطیع روایات شده است. این موارد حکایت از آن دارد که آسیبهای ناشی از تقطیع در کتاب وسائل الشیعة بسیار اندک بوده و قابل پیشگیری است.
Machine summary:
4. بررسی موردی تقطیعهای نادرست گذشت که به علت بنای شیخ حر عاملی بر اختصار، پدیده تقطیع احادیث در جای جای ابواب این جامع حدیثی مشاهده میشود؛ با توجه به دقت علمی و امانتداری ایشان، بدیهی است که اکثر این تقطیعات نباید مخل فهم معنای درست روایت باشند و اگر صدر و ذیل روایت در برداشت فقهی موثر بود، قطعا مؤلف _ که استاد فن حدیث بوده _ در ذکر آن قراین تلاش مینمود؛ همان گونه که آیة الله سبحانی میفرماید: علمایی که این روایات را تقطیع کردهاند، افرادی عوام نبودند، بلکه سالیان سال در علم حدیث غور کردهاند؛ مسلما اگر قرینیت حاکم بر کل روایت بود، آنها هنگام تقطیع به آن توجه داشتهاند.
2 کثرت تقطیعهای صورت گرفته در وسائل الشیعة، تبدیل این کتاب به مهمترین منبع روایی در پژوهشهای فقهی، منتشر شدن و در دسترس قرار گرفتن اکثر مصادر کتاب وسائل الشیعة و امکان مقایسه و کشف اشکالات احتمالی ناشی از تقطیع، و حساسیت بیش از پیش فقها به پیامدهای تقطیع در جوامع روایی، همگی از جمله عواملی هستند که دست در دست هم دادند تا به مرور زمان، مواردی، هر چند اندک، از تقطیعات این کتاب _ که مخل فهم کامل معنای روایت بود _ آشکار شده و اشکالات مختلف ناشی از آنها توسط نویسندگان و فقهای بعدی اعلام شود.
هر چند در این تعابیر به موضوع تقطیع روایات در وسائل الشیعة، بسیار گذرا اشاره شده است، ولی برخی از شاگردان آیة الله بروجردی این مسأله را به شکل پررنگتری به نقل از ایشان، به عنوان یکی از مهمترین دلایل تدوین کتاب جامع احادیث الشیعة معرفی نمودهاند.
همان گونه که به نقل از مقدمه جامع احادیث الشیعة گذشت، در این کتاب نیز با این روش موافقت شده و روایات طولانی تقطیع شده است.