Abstract:
گرجستان از مناطقی بود که به جهت موقعیت حساس جغرافیایی و تا حدودی مذهبی آن در امپراتوری مغول اهمیت ویژه ای یافت. با تأسیس حکومت ایلخانی و رویارویی آن با اردوی زرین در دشت قپچاق این اهمیت دوچندان شد. از سوی دیگر مجموعه ای از عوامل سیاسی، نظامی و اجتماعی در منطقه و در کل قلمرو ایلخانی موجب شد تا این حکومت به تداوم حاکمیت خاندان های محلی در این منطقه رضایت داده و از تلاش برای الحاق کامل آن به قلمرو ایلخانی پرهیز کنند. در چنین شرایطی بود که نقش حکومت محلی گرجستان یعنی پادشاهی باگراتیدی، نوع مناسبات آن با حکومت ایلخانی و تحولات ناشی از این مناسبات نیز از اهمیت تاریخی قابل توجهی برخوردار گردید. از این رهگذر بود که تحولات سیاسی گرجستان تابعی از وضعیت حکومت ایلخانی و بویژه مناسبات آن با اردوی زرین شد. بر این اساس، مقاله حاضر به دنبال تبیین و تحلیل تحولات سیاسی گرجستان از منظر مناسبات آن با حکومت ایلخانی و در پی پاسخ به این پرسش است که گرجستان از نظر سیاسی در این دوره چه وضعیتی داشته و این وضعیت، تحت تأثیر چه عواملی بوده است؟ یافتهها نشان میدهد که ایلخانان از یک سو برای حفظ سلطه خود بر این منطقه مهم به شاهان تابع باگراتیدی به عنوان قدرت برتر سیاسی منطقه نیاز داشتند و از طرف دیگر می کوشیدند به اشکال مختلف از قدرت یابی بیش از حد آنان جلوگیری نمایند.
Machine summary:
نهایه الارب فی فنون الادب (قاهره : دارالکتب المصریه ، ١٩٨٥)، ج ٢٧، ٣١٣-٣١٤؛ Vardan Arewelc'i, Hawak’umn patmut’ean Vardanay vardapeti lusabaneal [Compilation of History by Vardapet Vardan Arewelc’i] (Venice: Mechitarist Press, 1862), pp 84-85; Ganjakeci Kirakos, Patmutiwn Hayoc [History of Armenia], ed: K.
رشیدالدین فضل الله همدانی ، ١٣٧٣، ج ٢، ص ١٠٦٠؛ قاضی احمد تتوی و یوسف خان قزوینی ، تاریخ الفی، تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد (تهران : علمی و فرهنگی ، ١٣٨٢)، مجلد ٦، ص ٣٣؛ ، عباسقلی بن محمد قدسی بادکوبی ، گلستان ارم (تاریخ شیروان و داغستان از آغاز تا جنگ های ایران و روس )، به اهتمام عباسقلی آقا باکیخانوف (تهران : ققنوس ، ١٣٨٣)، ص ٨٩؛ عباس اقبال ، تاریخ مفصل ایران از استیلای مغول تا اعلان مشروطیت (تهران : امیرکبیر،١٣٥٦)، ص ٢٠٠.
N. Fruye (Harvard: Tournal of Asiatic studies, 1949), p21, 269- 443,; Howarth, v3, p230; Robert Gregory Bedrosian, "Armenia during the Seljuk and Mongol Periods", The Armenian People from Ancient to Modern Times, V 1.
حمــدالله بن ابی بکر مســتوفی ، تاریــخ گزیده (تهران : دنیای کتاب ، ١٣٦١)، ص ٦١؛ وصــاف ، ج ٥، ص ٩٦٨ و٩٧٠؛ عبدالله بــن لطــف الله حافظ ابرو، ذیل جامع التواریــخ رشیدی، تصحیح خانبابا بیانــی (تهران : انجمن آثار ملــی ،١٣٥٠)، ص ١٣٩؛ کمال الدین عبدالــرزاق سمرقندی ، مطلع سعدین و مجمع بحرین ، به اهتمام عبدالحســین نوایی (تهران : موسســه مطالعــات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه )،١٣٧٢)، ص ١١٥.