Abstract:
سده هاي هفتم و هشتم هجري از ادواري بود كه تصوف و طريقت هاي مختلف
صوفيانه از نقش پررنگي برخوردار بوده اند. اين امر در آناتولي به صورت بارزتري نمايان بود . با
بررسي طريقت هاي فعال مختلف اين دوره، معلوم مي شود كه برخي از آنها خصوصيات و
تصوف » ويژگي هاي مشتركي داشته اند و جريان مشتركي را شكل داده بودند كه ما از آن با عنوان
نام برده ايم. اين نوع تصوف، از زبان پيچيده اي برخوردار نبود و سعي داشت با « شهري غيرحكومتي
بياني ساده و همه فهم، به مقاصد اخلاقي و اجتماعي خود دست يابد. اين نوع تصوف، بر عرصة عمل
بيشتر از نظر تأكيد داشته است و آن را در همجوشي با طبقات مختلف عامه مردم نشان ميداد. دومين
ويژگي مهم اين نوع تصوف، شهري بودن آن است كه ناشي از پيوند تنگاتنگ آن با طبقات اصناف
و پيشهوران شهري بود. در اين پژوهش، آن را در سه كاركرد سياسي، اجتماعي و اقتصادي مورد
ارزيابي قرار داديم.
Machine summary:
"تصوف شهری غیرحکومتی در آناتولی و ریشه های آن به نظر می رسد پیش از پرداختن به طریقت هایی چون اخیان روم، باجیان روم و قلندریه کـه بـه آنها عنوان تصوف شهری غیرحکومتی دادهایم ، لازم است به ملامتیه و اندیشه های ملامتی توجـه ویژهای داشته باشیم ؛ زیرا بدون تبیین اندیشه های ملامتیه ، شناخت این طریقت ها بـه طـور کامـل امکانپذیر نخواهد بود.
به طور معمول در ادواری کـه وضـع پیشـه و حرفـه مناسـب بـود، جوانمردی و نیکمرامی اهل بازار، زمینة بیشتری برای ظهور می یافت ؛ با وجود این ، هرچنـد در میان اخیان، شمار زیادی قاضی ، مدرس و عالم وجود داشت ، تشکیلات آنها را نمی توان بـه عنـوان یک تشکیلات صرفا صنفی فرو کاست ، بلکه به عنوان یک طریقت هم محسـوب مـی شـدند و 1 عقاید و آرای خود را توسط تشکیلات خود، اشاعه و ترویج می کردند.
٥ در واقع ، بخش مهمی از فعالیت این گروه، کاریابی و اشتغالزایی برای ترکمن های کوچ نشین و ایجاد تسهیلات برای اشتغال آنان در شهرها و عادت دادن آنـان بـه زنـدگی شهرنشـینی و (مهم تر از آن) استقبال از کسانی بود که زندگی و سرزمین خود را تـرک کردنـد و وارد آنـاتولی شده بودند و پناه دادن به آنان و عادت دادن آنان به سرزمین جدید بود؛ به همین دلیل بکتاشیه هم ________________________________________________________________ ١ بایرام، همان، صص ١٠٥-١٠٩؛ اوجاق و بایرام، همان، ص٢٠٠."