Abstract:
يكي از برجسته ترين و اساسي ترين ويژگي هاي انسان كامل، جامعيت اوست و اين بدين معني است كه كليه مراتب وجودي عالم را واجد است و همه ويژگي ها و ابعاد نشئات سابق و لاحق در وجود او ظهور يافته است. حقيقت «وجود» كه همان حق تعالي است، داراي ظهور و بطوني است. ظهور آن عالم هستي است و بطون آن «اسماي الهي» است. برزخ جامع و واسطه ميان اين دو همان انسان كامل مي باشد. به عبارت ديگر، انسان كامل واجد تمام خصوصيات عوا لم و مظاهر ربوبي از غيب تا شهادت است.
انسان كامل به لحاظ دارا بودن كليه مراتب عالم، عالم صغير نيز ناميده شده و به خاطر جامعيت اسما و صفات الهي، خليفه الله است و بدين ترتيب حق ولايت نيز دارد. ازسويي ديگر چون برزخ ميان ظهور و بطون وجود است، مقام وساطت علمي، عيني و فيض رساني به سرتاسر هستي با اوست و چون عالم دائر مدار وجود ولي الله است، مقام قطبيت زمان متعلق به اوست، ازاين رو حجت الله است و جهان هرگز از وجود او خالي نخواهد ماند.
Machine summary:
"و این مطلب روشن میکند که خلافت یک میراث الهی و معنوی است که از پیامبر(ص ) به امام معصوم که جانشین ایشان است میرسد، نه یک میراث شخصی و مادی و یک حکومت ظاهری، همان گونه که خداوند در قرآن علم و کتاب آسمانی را نیز از میراث های الهی معرفی میفرماید که به بندگان برگزیده یعنی انبیا و اولیای الهی (انسان های کامل ) ارث داده شده است .
در کتاب های عرفانی از گنجینۀ علوم رحمانی یا به تعبیری معدن کلمات الله تحت عنوان مرتبۀ «عمائیه » تعبیر شده که همان مرتبۀ جامعیت انسان کامل است و آن جمع جمیع مراتب الهیه و کونیه از عقول و نفوس کلیه و جزئیه و مراتب طبیعت در اصطلاح اهل الله تا آخر تنزلات و تطورات وجود است و فرق و تمییز بین خداوند و ایشان به ربوبیت است و چون در حکمت متعالیه مقرر است که هیچ زمانی، خالی از نفوس مکتفیه (انسان کامل ) نیست میتوان گفت ایشان همان حجج الله میباشند که حضرت امیر(ع ) در دعای خود به وجود چنین انسانی در هر عصر و زمان اشاره میفرمایند: «اللهم بلی لاتخلوا الارض من قائم لله بحجۀ اما ظاهرا مشهورا اوخائفا مغمورا لئلاتبطل حج ج الله وبیناته »؛ بلی زمین تهی نماند از کسی که حجت برپای خداست ، یا پدیدار و شناخته است و یا ترسان و پنهان از دیده هاست تا حجت خدا باطل نشود و نشانه هایش از میان نرود» (نهج البلاغه : حکمت ١٤٧)."