Abstract:
پایتخت یا مرکز سیاسی محل تمرکز اقتدار سیاسی در هر کشور است و شهرهای پایتختی با توجه به جایگاه ویژه ای که در سازمان سیاسی فضا دارند، از توانایی نقش آفرینی زیادی در عرصه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برخوردارند. اگرچه نقش آفرینی شهر پایتختی عمدتا از جهات سیاسی، میباشد ولی با توجه به تسهیلاتی که در شهرهای پایتختی وجود دارد، معمولا انجام بسیاری از کارهای اقتصادی نیز توجیه پذیر است و این شهرها را از این نظر نیز برجسته میکند. با توجه به اینکه پایتخت هسته سیاسی اداری کشور میباشد و عمدتا اداره امور کشور از آنجا رقم میخورد، لازم است این شهرها از پویایی و کارایی قابل قبولی برخوردار باشند تا انجام امور به صورت روان صورت پذیرد. شهر تهران به عنوان پایتخت سیاسی کشور، خود با مشکلات عدیده ای دست به گریبان است که میتواند کارایی این شهر را به عنوان هسته سیاسی کشور با مشکل مواجه کند. با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی از مشکلات شهر تهران ناشی از مهاجرت به این شهر و جستجوی فرصت های شغلی در آن است ، لذا به نظر میرسد تا زمانی که مشکلات اشتغال در پسکرانه های کشور حل نشود، نمیتوان امید چندانی به حل مشکلات پایتخت داشت و از قضا هر تلاشی که برای ساماندهی مشکلات پایتخت بدون توجه به حل مشکلات پسکرانه های کشور صورت پذیرد، علاوه براینکه توسط هجوم تازه واردان خنثی میشود، بلکه موجب عدم توازن توسعه ای بیشتر پایتخت با مناطق دیگر کشور شده و خود انگیزه بیشتری برای مهاجرت و زندگی در تهران بوجود میآورد و این دور باطل مشکلات ادامه مییابد. با توجه به مطالب بالا، مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به دنبال بررسی حل ریشه ای و سیستماتیک برخی از مشکلات پایتخت به منظور افزایش پویایی و کارایی آن است . نتایج تحقیق نشان میدهد که عدم وجود فرصتهای اشتغال در مناطق توسعه نیافته کشور، موجب مهاجرت به شهر تهران و انتقال مشکلات این مناطق به شهر تهران و گره خوردن بیشتر مشکلات در این شهر میشود و هرگونه تلاشی برای ساماندهی شهر تهران بدون توجه به حل مشکلات پسکرانه های کشور، نمیتواند با توفیق چندانی مواجه شود. در این میان علاوه بر دولت ، حتی شهرداری تهران با مدیریت منابع بودجه ای خود میتواند اقدام به سرمایه گذاریهایی با توجیه پذیری بالا در برخی از مناطق حاشیه ای و مهاجرفرست کشور نماید و به نظر میرسد این امر در مقایسه با حجم مشابه سرمایه ای که در تهران برای ساماندهی مشکلات این شهر هزینه میشود، به مراتب اثرات بیشتری در ساماندهی مشکلات این شهر داشته باشد. چرا که هرگونه هزینه ای که در تهران و برای ساماندهی آن میشود، خود در عمل منجر به افزایش شکاف توسعه ای این شهر با نقاط دیگر کشور شده و در نتیجه انگیزه های مهاجرت به این شهر را افزایش میدهد و این دور باطل هرگز به نتیجه نمیرسد. دولت و شهرداری تهران باید به جای برخورد انفعالی با مشکلات این شهر، با شناخت منشاء آن ها به صورت ریشه ای برخورد نمایند.
Machine summary:
"جدول ٢- کل مهاجرت و مهاجرتهای صورت گرفته مرتبط با اشتغال به استان تهران در ٥ سال منتهی به سرشماری ١٣٩٠ مهاجرت درارتباط درصد مهاجرت مرتبط با اشتغال جنس و استقابلن یمحل اقامت نرخ بیکاری جمع کل مهاجرین با اشتغال ١ نسبت به کل مهاجرت ها مردوزن 165998 978811 12/3 16/96 آذربایجان شرقی ٨/٨ ٢٤٨٨٩ ٦٦٤٩ 26/71 آذربایجان غربی ١٣ ٩٠٠٢ ٢٥٩٢ 28/79 اردبیل 4527 16337 12/7 27/71 اصفهان 4383 19865 13/2 22/06 البرز 6334 41616 19/3 15/22 ایلام 1397 4487 15/7 31/13 بوشهر 614 2473 11 24/83 تهران ٢ 34478 491911 11/3 7/01 چهارمحال و بختیاری ١٣/٣ ١٥٢٠ ٣١٧ 20/86 خراسان جنوبی ٨/٤ ١٦٢٣ ٤١٨ 25/75 خراسان رضوی ٩/١ ٢٨٧٦١ ٨٣٤٥ 29/01 خراسان شمالی ١٢/١ ٧٤٢٢ ٢٦٠١ 35/04 خوزستان 3087 14326 10/5 21/55 زنجان 2409 8661 8/4 27/81 سمنان 1375 5708 10/3 24/09 سیستان و بلوچستان ٩/٩ ٤٧٦١ ١٠٩٠ 22/89 فارس 2321 10766 18/5 21/56 قزوین 2635 11220 12/4 23/48 قم 2071 10518 9/8 19/69 کردستان 4059 11414 14 35/56 کرمان 825 4721 12/1 17/48 کرمانشاه 6682 22029 15/7 30/33 کهگیلویه و بویراحمد ١٤/١ ٩٧٣ ١٢٤ 12/74 گلستان 3160 9567 8/7 33/03 گیلان 6358 19349 16/6 32/86 لرستان 5835 19008 19/2 30/70 مازندران 3736 15549 10/2 24/03 مرکزی 4701 17998 11 26/12 هرمزگان 1183 4622 11 25/59 همدان 7605 25552 12/4 29/76 یزد 1205 4421 6 27/26 منبع داده های خام : سرشماری نفوس و مسکن ١٣٩٠ ١- این ستون حاصل مجموع ارقام جستجوی کار، جستجوی کار بهتر و انتقال شغلی میباشد."