Abstract:
عموما بسیاری از حوادث تاریخی رخ داده در محیط های جغرافیایی دارای سرچشمه انتزاعی نیستند و از حوادث فضاهای جغرافیایی اطراف خود تاثیر میپذیرند.در دهه ١٩٥٠ میلادی جغرافیدانی بنام هاگراستراند کوشید سرایت پدیده ها و جریانات اقتصادی – فرهنگی را مابین فضاهای جغرافیایی تئوریزه نماید. بر اساس تئوری پخش جغرافیایی، تحولات تاریخی مجاور یک فضای جغرافیایی اگر هم جهت باپیش زمینه های تاریخی و فرهنگی آن جامعه باشد بالطبع در روند اتفاقات تاریخی جامعه میزبان نیز تاثیرگذار خواهند بود. در این راستا وقوع انقلاب اسلامی در ایران نیز یک حادثه سیاسی مهم در خاورمیانه بود که دارای تاثیرات مهمی بر روند اتفاقات سیاسی دیگر کشورهای این منطقه بوده است .این رویداد سبب ساز شکل گیری تفکرات نوینی در چگونگی تاثیرگذاری آموزه های دین اسلام در ادارة حکومت و بویژه چگونگی ارتباط با کشورهای غربی بود. در این مقاله کوشش شده است با رویکردی توصیفی تحلیلی روند تحولات سیاسی این منطقه در تطبیق با پیروزی و ظهور انقلاب اسلامی در ایران بررسی گردد و مشخص شود که آیا رابطه معنادارای بین اندیشه های انقلاب اسلامی در ایران و جنبش های شکل گرفته در دیگر کشورهای خاورمیانه بر اساس تئوری پخش وجود دارد یا خیر؟ یافته های تحقیق بیانگر آن است که تاثیرات سیاسی - فرهنگی انقلاب اسلامی در دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه از مدل پخش سرایتی تئوری هاگراستراند پیروی میکند و نمونه های این تاثیر در شکل گیری جنبش ها و حوادث سیاسی چند دهه گذشته این منطقه قابل مشاهده میباشد.
Machine summary:
"در این مقاله کوشش شده است با رویکردی توصیفی تحلیلی روند تحولات سیاسی این منطقه در تطبیق با پیروزی و ظهور انقلاب اسلامی در ایران بررسی گردد و مشخص شود که آیا رابطه معنادارای بین اندیشه های انقلاب اسلامی در ایران و جنبش های شکل گرفته در دیگر کشورهای خاورمیانه بر اساس تئوری پخش وجود دارد یا خیر؟ یافته های تحقیق بیانگر آن است که تأثیرات سیاسی - فرهنگی انقلاب اسلامی در دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه از مدل پخش سرایتی تئوری هاگراستراند پیروی میکند و نمونه های این تأثیر در شکل گیری جنبش ها و حوادث سیاسی چند دهه گذشته این منطقه قابل مشاهده میباشد.
مفاهیمی همانند قیام عاشورای امام حسین (ع ) و شهادت امامان شیعه به این روحیه الهام بخش و تحول آفرین شیعه کمک فراوانی کرده است و در تفکرات سیاسی شیعه هر انسانی میباید بدون توجه به زمان و مکان در مقابل ظلم و اختناق ایستادگی کند (شریعتی، ١٣٨١: ٦٩) و همین بنیادهای اعتقادی است که معرف و شاخص اصلی نفوذ فرهنگی انقلاب اسلامی در جهان اسلام میباشد و برای شناسایی اثرات نفوذ انقلاب ایران در جهان اسلام میباید به دنبال شناسایی این شاخص ها در تفکرات سیاسی سایر جنبش ها و حکومت های منطقه پرداخت .
در این فرایند اگرچه ممکن است آموزه های انقلاب اسلامی به دلایل مختلف از سوی رهبران سیاسی و ساختارهای حکومتی مورد استقبال قرار نگرفته باشد، اما نمود عینی و واقعی آن را میتوان در قالب شکل گیری جنبش های سیاسی – اجتماعی فروملی و مردمی در سطح منطقه خاورمیانه مشاهده نمود که دارای ریشه های عمیق مردمی بوده است اصولا از آنجائیکه وقوع یک انقلاب ذاتا یک حرکت ضد ساختاری است ، بنابراین تأثیر پخش فضای اثرات آن نیز در چارچوب تشکل های فروملی و مردمی تبلور می یابد."