Abstract:
بررسی روابط خارجی ایران و آمریکا نشان میدهد، حضور مداخله جویانه این کشور در امور داخلی ایران پس از کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ و با حمایت همه جانبه از شاه ایران آغاز شده است . از این پس ایران به عنوان یک کشور مهم منطقه خاورمیانه و به عنوان پایگاهی مطمئن برای تامین منافع اقتصادی ایالات متحده روز به روز اهمیت بیشتری یافت و تا بدانجا پیش رفت که روسای جمهور آن کشور شاه ایران را بهترین متحد خویش در منطقه میدانستند. در دهه ١٩٧٠ میلادی با روی کار آمد نیکسون در آمریکا مناسبات دو کشور بیشتر از پیش گسترش یافته و نقش ژاندارمی منطقه خلیج فارس به شاه ایران واگذار شد. با سپری شدن دوران جمهوری خواهان و آغاز ریاست جمهوری کارتر از حزب دموکرات تردیدهای جدی در حمایت از رژیم دیکتاتوری ایران بوجود آمد و نهایتا شاه ایران را در موقعیتی متزلزل قرار داد و زمینه سقوط وی را فراهم نمود.
Machine summary:
"ترکیب مناسب مسائل روابط خـارجی (ایـران و آمریکـا) بـا پیامـدهای ناشی از آن تلاشی هدفمند برای پاسخ به این سئوال اساسی است کـه چـه رابطـه ای میـان مسـائل و نتایج روابط خارجی دو کشور وجود دارد؟ نگارنده با مفروض داشتن تأثیر سیاست های خارجی بر شرایط داخلی و بر اساس شواهد و منابع موجود بر این باور است که وقوع انقلاب اسـلامی بـه مقـدار زیـادی ناشی از ماهیت و کیفیت روابط خارجی ایران با ایالات متحده آمریکا بوده است .
روابط خارجی شاه و آمریکا در سال های آغازین دهه ١٣٥٠/ ١٩٧٠م هـر چنـد در بهتـرین شـرایط خود قرار داشت اما با روی کار آمدن دموکرات ها و انتخاب کارتر به ریاست جمهوری آمریکـا در آبـان ١٣٥٥ دستخوش تغییراتی اساسی (به زبان شاه ایران ) گردید.
احساس شباهت ، هم ذات پنداری و تصور یگانگی فرهنگی با غرب و آمریکـا بـدون تردیـد نقـش مؤثری در نزدیکی و همکاری شاه با رژیم های اروپای غربی و بویژه ایالات متحده آمریکا داشت افزون بر احساس همگرایی مزبور آنچه در عمل و طی روابط خارجی دو کشور مشاهده مـیشـد بیـانگر ایـن حقیقت تلخ برای مردم ایران بود که شاه ایران تمامی امور مملکت را به بیگانه وابسته نموده و در همه تصمیمات مهم کشور از آمریکاییها دستور میگیرد.
مجموعه عوامل فوق هر چند زمینه را بـرای اعتراضـات مردمـی فراهم نمود لیکن کیفیت روابط خارجی ایـران و آمریکـا در سـال هـای پایـانی دهـه ١٣٥٠ و مواضـع متعارض سردمداران ایالات متحده پس از روی کارآمدن دموکرات ها تیر خلاصـی بـر موقعیـت رو بـه احتضار و رمق های پایانی رژیم شاه بود."