Abstract:
تعهد طبیعی صورتی است از مسئولیت، که وجدان اجتماعی، پاییدن آن را الزامی می داند.
مسئولیتی که در برخی نظام های حقوقی، صرفاً تکلیفی اخلاقی است و در برخی دیگر ماهیتی حقوقی
پیدا می کند. قانونگذار ایران در ماده 266 قانون مدنی به این ماهیت اشاره نموده است و می توان اثر
دین طبیعی را از ظاهر همین ماده نیز استنباط نمود. این ماده در بخش انتهایی خود تصریح نموده
است که آنچه به اعتبار طبیعی بودن تعهد پرداخت می گردد، قاب لاسترداد نخواهد بود و محکمه،
دعویِ آن را مورد استماعِ خود قرار نمی دهد. این اثر شاید مهم ترین اثر تعهد طبیعی باشد. بااین حال،
عدم وقوعِ تهاتر، عدم وقوعِ تبدیل تعهد، وضعیت ویژة تضمین در دیون طبیعی را می توان برخی از آثار
طبیعی بودن دین قلمداد کرد.
Machine summary:
"تعهدی که تا دیروز قابل مطالبه بود و الزام متعهد را کاملا ممکن مینمود، امروز پس از قطعیت / حکم دادگاه یا جریان مرور زمان تقریبا بی ارزش شده است و باید چشم انتظار حلول خدایگان اخلاق در وجدان بدهکار باشیم ، تا وی بر ما »منت نهد« و طلب را پرداخت نماید، یا در فرض طرح دعوی، عمدا ایراد مرور زمان را مطرح نکند، که دادگاه با لحاظ آن دعوی را رد ننماید؛ چراکه ایراد مرور زمان در فرضی باعث رد دعوی میشود که خوانده ایراد نماید و الا محکمه نمیتواند رأسا و بدون ایراد شخص به مرور زمان استناد کند و دعوی را رد نماید (شمس ، ١٣٨٦: ١٨) عدم اقدام متعهدله در دینی که به واسطۀ مرور زمان طبیعی شده است ، همچنین عدم استفاده از وسایل و دلایل اثبات دین در محکمه ، جایی که سهل انگاری در تهیۀ مدارک اثباتی ادعا، باعث شده است که حکم به حقی صادر شود و متعاقب آن دین به واسطۀ اعتبار امر مختوم طبیعی گردد، حقیقتا اهمالی است که نمیتوان آن را بیپاسخ گذاشت ؛ به ویژه جایی که قانون مدام خطرات این اهمال را هشدار میدهد، و مخصوصا در زمانی که اطرافمان پر شده از معضلاتی که به دلیل نسپردن امر به متخصص حقوقی در شرایط بدی مثل طبیعی شدن دین گرفتار میگردیم ."