Abstract:
حق بر آموزش از جمله حق هایی است که کم تر به اهميت بنیادين آن توجه شده است. اسناد بین المللی حقوق بشر اين حق را در زمره حقوق فرهنگی بشر بر شمرده اندو بیشتر حقوقدانان نيز با توسل به اصل ظهور اين حق را در همين قلمرو دانسته اند، غافل از آن که اطن حق فی نفسه در میان سلسله مراتب قواعد حقوق بین الملل چه منزلت و مقامی دارد. حق بر آموزش به عنوان سازنده زیربنای فهم و درک انسانس و مجرای تعین و تحقق ديگر حقوق معنوی از جمله آزادی انديشه، بیان و مذهب ، از منزلتی بسیار رفيع در میان سایر حقوق انسان برخوردار است و با عنايت به مفاد اسناد حقوق بشری موجود می توان دست و کم در سطوح ابتدایی آموزش اين حق را واجد وصف آمرانه دانست. از سویی ديگر اين آموزش نمی تواند و نباید فارغ از الزامات حقوق بشری باشد حق بر آموزش فارغ از حق بر آموزش خرد حداقلی معنا نمی یابد. شروع فرایند آموزش ،بدون ایجاد زمینه ای برای توانمندسازی انديشه درباره درستی یا نادرستی شکل و ماهیت آموزش و نیز بی توجهی به لزوم آموزش عقلانی و سيستماتيک مدارا می تواند خود به نتيجه ای بس ناگوار ختم گردد. اين بایسته نيز به نحو بسیار ظريفی در اسناد جهانی حقوق بشر ديده می شود. در اين مقاله قصد گشودن ابعاد تودرتو و بسیار ظريف اين حق بنيادین انسانی را داریم.
Machine summary:
"لازم به ذکر است یکی از وظایف مجمع عمومی انجام مطالعات و صدور توصیه نامه هایی در قلمرو «ترویج همکاری بین المللی در امور اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، و کمک به تحقق حقوق بشر و آزادی - 16 های اساسی برای همه ، بیهیچ تبعیض از حیث نژاد، جنس ، زبان و مذهب » اعلام شده است و آخر این که به موجب ماده ٥٥ منشور، برای ایجاد شرایط ثبات و رفاه که برای تأمین روابط مسالمت آمیز و دوستانه بین المللی براساس احترام به اصل تساوی حقوق و خودمختاری ملل ، ضرورت دارد، سازمان ملل متحد امور زیر را تشویق خواهد کرد : الف .
57 جهانی ، مفاد بند نخست ماده ٢٦ و مقدمه همان اعلامیه و نیز در نظر داشتن این که تحقق حقوق بنیادین بشر و احترام به این موازین تنها از مجرای ایجاد توان شناخت و یادگیری گذر میکند، یک نتیجه بسیار مهم قابل درک است : جمع بین این مقررات ممکن نیست مگر آن که پیشاپیش بپذیریم تدارک آموزش ابتدایی رایگان برای همه ، فارغ از 58 هرگونه تبعیض بر مبنای نژاد، رنگ ، مذهب یا هر مبنای تبعیض آمیز دیگر نه تنها یک تعهد به نتیجه ، که تکلیفی آمره بر دوش دولت ها باشد.
بند «الف » از زیربند ١ ماده ٥ کنوانسیون عمومی یونسکو درباره مبارزه با تبعیض در آموزش مصوب ١٥ دسامبر ١٩٦٠ اشعار میدارد: « آموزش باید شکفتگی کامل شخصیت انسانی و تحکیم احترام به حقوق بشر و آزادیهای اساسی را هدف خود قرار دهد و تفاهم و اغماض و دوستی بین کلیه ملت ها و تمام گروه های نژادی یا مذهبی و هم چنین بسط فعالیت های ملل متحد برای برقراری صلح را تسهیل نماید»."