Abstract:
راه یافتن خودروها در زندگی بشر در ابتدای امر، موجب رشد و توسعه همهجانبه زندگی بشر شد؛ اما با همهگیر شدن استفاده از این وسایل نقلیه بخصوص استفاده شخصی، مشکلات و عوارض زیانبخشی را در ابعاد سلامت، اقتصاد و محیطزیست به بار آورد که بخش بزرگی از این عوارض به مقدار و چگونگی مصرف حاملهای انرژی در حملونقل این وسایل برمیگردد. بهمنظور مدیریت مصرف سوخت به خصوص در حملونقل در ابتدا لازم است تا سازوکار و ساختار شکلدهنده مصرف شناسایی شده و سپس در جهت بهبود آن تلاش شود. نگرش سیستمی و تحلیل سیستمها یکی از مهمترین ابزارهایی است که در تحلیل و حل مسائل مهم اقتصادی و مدیریتی مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله در ابتدا با استفاده از نمودار علی معلولی، سازوکار و متغیرهای تاثیرگذار بر مصرف بنزین نشان داده شده است. در گام بعدی به اعتبارسنجی مدل شبیهسازیشده پرداخته شده و پس از تایید اعتبار مدل به محاسبه کشش پرداخته میشود که کشش قیمتی تقاضا برای زمان حاضر (در شرایطی که قیمت بنزین 1000 تومان باشد) برای بازه کوتاهمدت و بلندمدت تهران به ترتیب 092/0- و 129/0- بهدست آمده است. اندازه کشش محاسبه شده برای استان تهران در این مقاله، نسبت به کشش محاسبه شده در تحقیقات گذشته برای ایران قدری کمتر است که علت آن مربوط به پایین بودن قیمت بنزین نسبت به درآمد خانوار و بالاتر بودن نیاز به حملونقل در تهران است.
The increasing use of cars in human life caused growth and development, but with the pervasive use of these vehicles, especially for personal use, it caused problems and harmful effects on health, economy and the environment. large parts of these effects are because of the amount and the way of energy consumption. To manage the fuel consumption, especially in the transportation sector, at first, it is necessary to extract the mechanism of consumption forming and then try to improve it. System Dynamics (SD) are the most important tools used in management and analysis and solving major economic issues. In this paper, first, by using Causal Loop Diagram (CLD), structure and variables affecting amounts of gasoline consumption are shown. In the next step validation of the simulation model is analyzed and after model validation, the price elasticity of gasoline demand of Tehran province is computed. This elasticity for short and long-term are -0.092 and 0.129, respectively. Calculated elasticites in this study decreased rather than previous research, these results refer to less proportion of gasoline price to individual incomes and higher need for transportation in Tehran.
Machine summary:
وی نشان داد برای افزایش قیمت بنزین تا مقدار واقعی ، بین 1 Vakili, Isaai, & Barsari 2 Hee, Kyoung, & Hong 3 Stefano, Baldoni, Falsini, & Taibi دو رویکرد تدریجی و یک باره ، افزایش یک باره ارجحیت دارد، وی تأکید کرد که اعمـال این سیاست (افزایش یکباره ) در شرایط مطلوب اقتصادی و با فرض عدم افـزایش نقـدینگی اثرات ماندگار کمتری نسـبت بـه افـزایش مـداوم ١٠ درصـدی کـه در آن زمـان سـالانه در بودجه اعمال می شد، خواهد داشت .
اما مدل سیستمی این تحقیق از جوانب زیـر بـا تحقیقات بررسی شده در بالا تفاوت دارد: - از نظر میزان جامعیت : مدل ارائه شده برای بخش حمل ونقل این مطالعـه نسـبت بـه مدل های بررسی شده در بالا جامع تر است به گونه ای که بخـش حمـل ونقـل عمـومی و حمل ونقل شخصی و تعاملات بین آن هـا بـه صـورت دقیـق تـر مـدل سـازی شـده اسـت .
٢-٢-پژوهش هاباروش هایآماریواقتصادسنجی در حوزه تحلیل کشش قیمتی و درآمدی بنزین (هم کوتاه مدت و هم بلندمـدت ) تحقیقـات به نسبت زیادی در داخل و خارج کشور انجام شده ؛ که وجـه مشـترک تمـامی آن هـا ارائـه یک مدل ریاضی رگرسیونی خطی و یا لگـاریتمی بـرای مصـرف بنـزین بـر اسـاس قیمـت ، درآمد خانوارها، جمعیت ، تعداد خودروها و متغیرهای دیگر بوده است و سـپس بـر اسـاس این مدل ها به محاسبه کشش پرداخته انـد.
سـن 1 Havranek, Irsova, & Janda 2 Meta-Analysis 3 Havránek, & Ondrej 4 Liddle 5 Granger Causality Relation 6 Coyle, DeBacker, & Prisinzano 7 Sene (٢٠١٢) تابع تقاضای بنزین را بر اساس متغیرهای مسـتقل جمعیـت ، قیمـت بنـزین ، شـاخص قیمت برای حمل ونقل عمومی و درآمد سرانه کشور سنگال را بر اساس داده هـای ١٩٧٠ تـا ٢٠٠٨ تخمین زده است .