Abstract:
تقدیم و تاخیر از جمله مسائلی است که در تفسیر و فهم قرآن به آن توجه می شود، مفسر گرانقدر آیت الله جوادی آملی از آن دسته افرادی است که در تفسیر آیات قرآن کریم، جوانب این امر را مورد توجه قرار می دهد که در واقع پرداختن به آن، سبب فهم هر چه بهتر آیاتی می شود که در آنها تقدیم و تاخیر صورت گرفته است. مقالة حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی شناخت تقدیم و تاخیر در فهم قرآن با تکیه بر تفسیر آیت الله جوادی آملی اختصاص دارد و نتیجه می گیرد که: ایشان وجود تقدیم و تاخیر را به سبب حکمت هایی از جمله افادة توحید و حصر، حصر مشهود در معبود، توجه به رکن اصلی عبادت، کثرت و مناسبت و ... دانسته است که در صورت کشف، در فهم آیات نقش موثری دارد . علاوه بر آن در برخی از موارد ایشان معتقدند که از تقدیم و تاخیر برای فهم آیه بهره گرفته م ی شود. همچنین شایان توجه است که ایشان برخی از مواردی را که سیوطی از قسم تقدیم و تاخیری دانسته و فهم آیه را مشکل کرده است، از
این قسم نمی دانند
Machine summary:
"١. نزول یا تدلی از اعلی به ادنی یکی از حکمت های تقدیم و تأخیر در آیات قرآن کریم ، نزول یـا تـدلی اسـت کـه در آیـۀ «ولله ما فی السماوات و ما فی الأرض و إلی الله ترجع الأمور؛ و آنچه در آسمان ها و آنچـه در زمین است از آن خداست » (آل عمران : ١٠٩)؛ تقدیم کلمۀ «الله » در ایـن آیـه گویـای آن است که وقتی آسمان از آن خداست ، زمین مسلم تر برای خداست ، زیرا اولا آسمان از زمین مهم تر، بزرگ تر و آفرینش آن از خلق انسان عادی، برتر است و ثانیا تأمین رزق اهل زمـین به وسیلۀ آسمان است (آیت الله جوادی آملی،١٣٨٧، ج ١٥: ٣٣١) بنابراین این تقدیم و تأخیر به جهت وسعت و اهمیت آسمان صورت گرفته است .
از همین باب است راز تقدیم ذکری «عمل صالح » بر «ایمان » در آیۀ «و من یعمـل مـن الصالحات من ذکر أو أنثی و هو مؤمن فأولئک یدخلون الجنۀ؛ و کسانی که کارهای شایسته کنند (چه مرد باشند یا غیر آن ) در حالیکه مؤمن باشند، آنان داخل بهشت میشوند» (نساء: ١٢٤) و حکمت تقدیم آن است که ایمان ، عمل قلب است و مقدم بر عمل صالح محسوب میشود که عمل بدن است ، از این رو غالبا در آیات قرآن کریم ، این تقدم رتبـی بـه صـورت تقدم ذکری محفوظ است ؛ لیکن در این آیه عمل صالح بر ایمان در لفظ مقدم شـد و شـاید سر تقدیم ذکری این باشد که گروهی از اهل ایمان ، به آرزوی خام مبتلا شـدند و در عمـل صالح ، تسامح و تساهل روا می داشتند؛ برای بیان اهمیت عمل صالح و ترغیب به جمع میان اعتقاد و عمل ، آن را مقدم داشت (آیت الله جوادی آملی، ١٣٨٩، ج ٢٠: ٥٣٩)."