Abstract:
توسعهیافتگی از مباحثی است که در سالهای گذشته میان جغرافیدانان و برنامهریزان اهمیت ویژهای یافته است. از آنجا که خدمات عمومی ساختاردهندهی شکل و ماهیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و فضایی مناطق است، نابرابری در نحوهی پراکنش و توزیع آنها تاثیر جبرانناپذیری بر ساختار و ماهیت مناطق گذاشته و سبب پیدایش انواع سطوح توسعه شده و برای برخی مناطق، منافعی را بهوجود میآورد. این پژوهش باهدف تحلیل سطح توسعهیافتگی شهرستانهای استان البرز انجام شده است. بر این اساس، روش انجام پژوهش مقایسهای ـ تحلیلی، نوع آن کاربردی، و جمعآوری دادهها بهشیوهی اسنادی و کتابخانهای است. در این راستا پس از تعیین شاخصها (43 شاخص) در قالب چهار بعد با بهرهگیری از سه مدل TOPSIS ، SAW ، WASPAS و روش ادغام نتایج با روش میانگین رتبهها، شهرستانهای استان البرز ازنظر برخورداری از خدمات، سطحبندی شده و اولویت برنامهریزیها برای هر شهرستان باتوجه به پراکنش خدمات عمومی مشخص شدند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که شهرستانهای کرج، ساوجبلاغ و نظرآباد ازنظر پراکنش خدمات عمومی در پایینترین سطح توسعهیافتگی (چهارم) و شهرستانهای اشتهارد و طالقان با رتبهی 2 و 1 در بالاترین سطح توسعهیافتگی (اول) جای گرفتهاند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نیز بیانگر آن است که بین جمعیت بهعنوان مهمترین عامل در خدماترسانی و پراکنش خدمات رابطهی منطقیای نیست؛ بنابراین نظام توزیع خدمات در استان البرز نیازمند برقراری ارتباط منطقی و هماهنگ بین توزیع جمعیت و پراکنش خدمات است.
Machine summary:
"مناطق دیگر استان به دلیل قابلیت های محدود و ناچیز خدماتی توان پرتوافشانی به پیرامون خود را ندارند و نمی توانند نقشی قوی به عنوان کانون های انتشار توسعه ایفا کنند؛ از این رو، مسئله ای که در این پژوهش به آن پرداخته می - شود بررسی وضعیت پراکنش و تعادل خدمات عمومی در گسترهی شهرستان های استان البرز برپایه ی رویکرد عدالت محور و نگرش فضایی است تا براساس نتایج آن بتوان نسبت به برخورداری مناطق مختلف استان در تصمیم گیری های آتی اقدام کرد؛ زیرا دستیابی به توسعه ی / همه جانبه نیازمند توزیع عادلانه ی خدمات و امکانات در تمامی مناطق است ؛ از این رو، شاکله ی اصلی تحقیق ، دستیابی به اهداف ذیل است : رتبه بندی و سطح بندی شهرستان های استان البرز به لحاظ برخورداری از خدمات عمومی با به کارگیری روش ترکیبی WASPAS؛ SAW؛ TPOSIS و تعیین اولویت های عمل و برنامه ریزی خدمات عمومی در شهرستان های محروم .
در ارتباط با توسعه یافتگی و پراکنش خدمات ، ٤٣ شاخص از خدمات عمومی در قالب چهار بعد اقتصادی ، زیربنایی ـ ارتباطی ، آموزشی ـ فرهنگی و اجتماعی و بهداشتی ـ درمانی با استفاده از سه مدل تصمیم گیری چندشاخصه بررسی و تحلیل شد و درنهایت ، ارتباط بین پراکنش خدمات عمومی و توزیع جمعیت در شهرستان های استان البرز بررسی شده است ."