Abstract:
برخی از اقوام باستانی باور داشتند که روان آنها را خدایانی در جهان پس از مرگ همراهی یا حتی بر اساس کردار دنیوی داوری میکنند. از این خدایان میتوان به اینشوشیناک، خدای بزرگ عیلامیها، اشاره کرد. تا کنون درباره داوری اینشوشیناک در جهان زیرین پژوهشهایی انجام شده است. در این پژوهش تلاش بر آن است با توجه به متون عیلامی به این مسئله پرداخته شود که عیلامیها چرا اینشوشیناک را برای داوری در جهان پسین برگزیدند. در نیتجه اهمیت قضاوت پس از مرگ نزد عیلامیها بررسی میشود. میتوان حدس زد که عیلامیها داوری آن جهان را در دستان اینشوشیناک میپنداشتند چون او با القابی چون «خدای حامی شاه»، «خدای بزرگ»، «حامی بزرگ»، «حامی شهر ما»، «خدای من»، «فرمانروای من»، «نیای من»، «حامی شهر شوش» و «خدای پادشاهان» خوانده میشد. او همچنین «خدای مردگان و قبور» به شمار میآمد. البته خدایانی چون ایشمکراب و لاگامال نیز یاور و دستیار اینشوشیناک در امر قضاوت روان مرده بودند. بنا بر این اینشوشیناک خدایی با خویشکاریهای متعدد بود و احتمالا عیلامیها از او میهراسیدند که داوری آن جهان را بر عهدهاش نهادند. اهمیت خدای جهان پس از مرگ و قضاوت روان در متون عیلامی به روشنی ذکر نشده ولی شواهد به گونهای است که میتوان حدس زد که اهمیت قضاوت روان موجب شد این کار خطیر به چنین خدای مهمی محول شود.
Machine summary:
"چنانکه که گفته شد، انتخاب بزرگترین خدایان به فرمانروایی جهان زیرین ، در برخی از تمدن های دیگر مانند مصر باستان نیز رایج بوده است ، ولی دربارة مصر پژوهش های فراوانی در این زمینه انجام شده ، اما باورهای عیلامی به دلیل محدود بودن منابع کمتر مورد توجه بوده اند.
٥ البته شاید این شوشیناک در همۀ عیلام خدای دنیای زیرین نبود، بلکه فقط در شوش سرور جهان سفلی به شمار میرفت و در شهرهای دیگر خدایان دیگری این مقام را داشته اند، چنانکه 6 کیریریشا در بوشهر یا لیان ، و اوپورکوپک در چغاپهن بوده اند.
بنابر این ، خدایی که عناوینی چون «خدای حامی شاه »، «خدای بزرگ »، «حامی بزرگ »، «حامی شهر ما»، «خدای من »، «فرمانروای من »، «نیای من »، «حامی شهر شوش » و «خدای پادشاهان » را داراست ، که در بالا به آنها اشاره کردیم ، و همچنین همواره یکی از سه خدای برتر عیلامیها بوده و جایگاهی رفیع نزد عیلامیها داشته است ، متولی امر مرگ ، داوری روان و فرمانروای جهان پس ازمرگ نیز به شمار میآمده است .
داور جهان پس از مرگ در عیلام از بزرگ ترین خدایان عیلامی است ، یعنی در واقع عیلامیها کار قضاوت روان را بر عهدة خدای بزرگ این شوشیناک نهادند که نشان از ترس از سرنوشت روانشان و اهمیت این موضوع دارد.
در واقع یکی از قدرتمندترین و مهم ترین خدایان عیلام قضاوت روان پس از مرگ را عهده دار بود و این امر در جهان باستان فقط با تمدن مصر قابل قیاس است و نظیر آن در دیگر تمدن های باستانی دیده نمیشود."