Abstract:
یکی از نظریاتی که در تاریخ علم ، ظهور کرده و مورد استفاده قرار گرفته است ، برنامه ی پژوهشی ایمره لاکاتوش است . لاکاتوش معتقد است هر نظریه یک برنامه پژوهشی است که از دو قسمت هسته سخت و کمربند محافظ تشکیل میشود. هسته سخت ، اساس هر اندیشه و نظریه است . برای حفاظت از هسته ی سخت و مصون نگه داشتن آن از تغییر و تحول ، کمربندهای محافظی وجود دارد که به نوعی تکمیل کننده ی هسته ی اصلی نظریه میباشد. لاکاتوش میزان پیشرو یا پسرو بودن یک برنامه ی پژوهشی را به میزان توانمندی و قابل قبول بودن فرضیه های کمکی میداند. مقاله حاضر اندیشه جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یک برنامه پژوهشی در نظر گرفته است و سعی دارد به این سوال پاسخ گوید که ، متناسب با اندیشه ایمره لاکاتوش ، هسته سخت و کمربند محافظ در اندیشه جمهوری اسلامی چیست ؟ این پژوهش با در نظر گرفتن دین اسلام به عنوان هسته ی سخت ، در تلاش است با برداشتی نزدیک به کمربند محافظ از مفهوم مصلحت ، به تبیین کارکرد آن در جمهوری اسلامی بپردازد و بر این نکته تاکید کند که ، مفهوم مصلحت در جمهوری اسلامی همان کارکردی را داراست که از آن تحت عنوان کمربند محافظ در دیدگاه لاکاتوش یاد میشود. لذا بکارگیری مفهوم مصلحت از سوی حامیان هسته سخت ، تلاشی است تا ضمن جلوگیری از رد و ابطال هسته سخت ، امکان تحول و توسعه و تحول آن را فراهم کند. این مهم با استفاده از روش کتابخانه ای از طریق رجوع به اندیشه بنیانگذار انقلاب و رهبر کنونی جمهوری اسلامی، پیگرفته شده است .
Machine summary:
در این پژوهش ضمن پرداختن به مفهوم مصلحت و کنکاش پیرامون آن ، حول پاسخ دادن به این سؤال گام برداشته میشود که نقش و کارکرد مفهوم مصلحت در جمهوری اسلامی ایران چیست ؟ چهارچوب نظری مطابق با دیدگاه ایمره لاکاتوش در قالب برنامه ی پژوهشی، هر نظریه از دو قسمت اصلی هسته ی سخت و کمربند محافظ تشکیل شده است .
برای نیل به این هدف ، ضمن ایضاح مفهومی مصلحت و حکم حکومتی، به چند مورد ازمصلحت سنجیهای صورت گرفته در قالب احکام حکومتی صادر شده از سوی امام خمینی(ره ) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) اشاره میشود.
٢- اسلام و هسته ی سخت آنچه در وهله ی بعد حائز اهمیت است آن است که این استفاده ی کمربندگونه از مفهوم مصلحت در جهت محافظت و حراست از چه چیزی صورت میگیرد؟ به زبان دیگر، متعلق مصلحت در جمهوری اسلامی ایران چیست ؟ به عبارت بهتر استخوان بندی و هسته ی سختی که مفهوم مصلحت در قبال آن در حکم کمربندی محافظ عمل میکند چیست ؟ برای پاسخ به این سؤال رجوع مجدد به اندیشه و بیانات معمار کبیر انقلاب ضروری است .
در سخن فوق ابتدا میتوان هسته سخت اندیشه حضرت امام (ره ) به عنوان موسس و بانی نظام جمهوری اسلامی را دید که همان اسلام است و این نکته بار دیگر یکی از فرضیات مقاله حاضر را تأیید میکند.