Abstract:
تفکیک قوا یکی از دستاوردهای فکری متفکران عهد روشنگری نظیر مونتسکیو بود که در قانون اساسی فرانسه لحاظ شد.با صدور انقلاب فرانسه به دیگر نقاط گیتی، متفکران ایرانی نیز از دستاوردهای فکری فرانسویها تاثیر پذیرفتند.یکی از این دستاوردهای فکری که در واکنش به تجمع قدرت در یک نهاد و جلوگیری از استبداد طرحریزی شده بود،تفکیک قوا بود که با توجه به ساختار قدرت در ایران، مورد توجه ویژه ایرانیان قرار گرفت.تا پیش از انقلاب مشروطه و شروع اصلاحات در ایران، مراجع متعددی برای وضع اجرای قانون وجود داشت و امور قضایی را چند نهاد اجرا میکردند.اما با ورود اندیشه دموکراسی و به تبع آن، تفکیک قوا، متفکران ایران بر نوسازی نهاد سیاسی تاکید کردند و تلاشهایی برای تفکیک قوههای مقننه، مجریه و قضاییه از یکدیگر انجام دادند.یکی از متفکران روحانی عصر مشروطه، ثقهالاسلام تبریزی بود که این مقاله بر آن است با روش توصیفی- تحلیلی و تکیه بر اسناد و نامههای به دست آمده از او، به بررسی تفکیک قوا در اندیشههای سیاسی این روحانی مشروطهخواه بپردازد.
Machine summary:
تفکیک قوا در اندیشه های ثقة الاسلام تبریزی حسین شیرمحمدی بابا شیخ علی مرتضی 1 دهقان نژاد٢، فروغ بحرینی ، 3 4 رضا بیطرفان تاریخ دریافت : ٩١/٢/١٥ تاریخ تصویب : ٩١/١٠/١١ چکیده تفکیک قوا یکی از دستاوردهای فکری متفکران عهد روشنگری نظیر مونتسکیو بود که در قانون اساسی فرانسه لحاظ شد.
یکی از متفکران روحانی عصر مشروطه ، ثقة االاسلام تبریزی بود که این مقاله بر آن است با روش توصیفی- تحلیلی و تکیه بر اسناد و نامه های به دست آمده از او، به برسی تفکیک قوا در اندیشه های سیاسی این روحانی مشروطه خواه بپردازد.
یکی از آثار پژوهشی دربارة او، زندگینامۀ ثقة لاسلام تبریزی، نوشتۀ نصرت الله فتحی، است که تلاش کرده براساس نامه ها و مقالات وی، ترتیب منظمی از اقدامات او ارائه دهد.
بنابراین ، جای خالی یک تحقیق به منظور بررسی موضوع تفکیک قوا در اندیشه های سیاسی ثقة الاسلام همچنان باقی است که در این مقاله به دنبال پر کردن این خلأ هستیم .
٤. قانون اساسی در اندیشه های ثقة الاسلام تبریزی قانون ، یکی از ارکان حکومت مشروطه است که دامنۀ کاربرد قدرت در آن را محدود میکند.
٥. تفکیک قوا در اندیشه های سیاسی ثقة الاسلام تبریزی یکی از اصولی که موجب تقسیم جبهۀ علما شد، اصل تفکیک قوا بود.
شاید این تساهل ثقة الاسلام دربارة تحویل قوة قضائیه به عدلیه متأثر اندیشه های آخوند خراسانی بوده است .
همان طورکه ثقة الاسلام پیش بینی کرده بود، این قانون ایران را درحقیقت چهل سال عقب انداخت ؛ مشکلی که مصدق نیز با آن روبه رو بود.