Abstract:
برنامه ریزی های نامطلوب و توزیع ناعادلانه منابع مالی و انسانی، مسائل عمده ای را با ابعاد گوناگون و پیچیده، در روند توسعه یافتگی شهرها به خصوص شهرهای کوچک ایجاد کرده است. مسکن به عنوان موضوعی چندبعدی، تاثیر بسزایی بر توسعه یافتگی شهرها دارد و از مهم ترین نیازهای انسان بهشمار می رود. در ارزیابی توسعه یافتگی شهرها در بخش مسکن، گام نخست شناخت وضع مسکن در شهرهاست. این امر، زمینه مناسب برای ارائه راهبردها و به کارگیری برنامه های مناسب توسعه مسکن و نیز توسعه یکپارچه ناحیه ای و تحلیل وابستگی سکونتگاه های انسانی را در نواحی فراهم می آورد. براین اساس، هدف پژوهش حاضر، تحلیل شاخص ها و تعیین عوامل موثر بر توسعه محله های شهر بناب و سطح بندی هریک از محله هاست. بدینمنظور، بررسی شاخص های کمی، جمعیتی و کالبدی مسکن انجام گرفت و اطلاعات مربوط به آن ها برای شانزده محله شهر بناب جمع آوری شد. پژوهش به روش تحلیل خوشه ای با استفاده از تکنیک های آماری SPSS انجام گرفت. مطابق نتایج، بیشتر محله ها در خوشه اول (محلههای توسعه یافته) هستند؛ یعنی بالاترین مطلوبیت مسکن را دارند. محله های 2، 14 و 15 در خوشه دوم وضعیت نسبتا مطلوب، محله 4 در خوشه سوم وضعیت نسبتا نامطلوب و محله 8 در خوشه چهارم وضعیت نامطلوب دارند.
Machine summary:
ارزیابی وضعیت مسکن در محله های شهر بناب با استفاده از تحلیل خوشه ای ابوالفضل مشکینی *- استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکدة علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس محمدعلی خلیجی - مربی گروه شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز پذیرش مقاله : ١٣٩٣/٠٥/٠٢ تأیید نهایی: ١٣٩٣/٠٧/٠٧ چکیده برنامه ریزیهای نامطلوب و توزیع ناعادلانۀ منابع مالی و انسانی، مسائل عمده ای را با ابعاد گوناگون و پیچیده ، در روند توسعه یافتگی شهرها به خصوص شهرهای کوچک ایجاد کرده است .
افزایش شهرنشینی و تقاضای روبه رشد مسکن ، توجه بیشتر مسئولان و برنامه ریزان را به رفع نیاز مسکن شهروندان جلب می کند، اما توجه به نیازهای نسل های آینده ، در عین برطرف کردن نیازهای فعلی، از ضروری ترین مباحثی است که در جوامع علمی بر آن تأکید می شود، اما شکل گیری هر واحد مسکونی و ایجاد فضای مناسب برای زندگی انسان باید مراحل مختلفی شامل برنامه ریزی طراحی و ساخت را طی کند که بیتوجهی به اصول آن یا کوتاهی در انجام دادن صحیح حتی یک مورد، سبب بروز مشکلات مختلف می شود.
(25 :1382 مطالعات و پژوهش های بسیاری درمورد وضعیت مسکن و توسعه یافتگی مناطق و محله ها انجام گرفته است ؛ برای مثال ، زیاری و دیگران (١٣٨٩) در «مقایسۀ تطبیقی شاخص های کمی و کیفی مسکن شهر بابل » با هدف دستیابی به ضوابط عملی شهر سالم در احداث واحد مسکونی، وضعیت کمی و کیفی مسکن را در شهر بابل بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که بخش مسکن شهری در ایران ، در مقایسه با شهر سالم شرایط مناسبی ندارد.
در این پژوهش ، از چهارده شاخص اقتصادی، جمعیتی و کالبدی به منظور ارزیابی وضعیت مسکن در محله های شهر بناب استفاده شده است .