Abstract:
یکی از نقشهای اصلی سطح حاکمیتی در سازمانهای دولتی بزرگ همچون وزارتخانه ها، سیاستگذاری برای سازمانهای زیرمجموعه میباشد. متاسفانه در بسیاری از آنها به دلیل غفلت از برخی مراحل مهم سیاستگذاری، سیاستهای مناسبی تدوین نمیشود و موجب عدم دستیابی به اهداف میگردد. هدف این پژوهش ارائه مدلی فرایندی برای سیاستگذاری در سازمانهای دولتی در پرتو تحلیل محتوای کیفی میباشد. اصالت و ارزش این مقاله به این واقعیت است که مدلی که اکثر جنبههای سیاستگذاری را مدنظر قرار داده باشد تا بتوان با اتکا به آن از آسیبهای غفلت از مراحل مهم پیشگیری نمود وجود ندارد و در این پژوهش تلاش شده که این خلأ پوشش داده شود. برای این منظور به تحلیل محتوای مدلهای فرایندی سیاستگذاری در ادبیات و برگزاری 14 مصاحبه عمیق پرداخته شد. نتیجه نهایی این پژوهش به صورتی مدلی است که از چهار مرحله اصلی مسئلهیابی، تدوین سیاست، اجرای سیاست و ارزیابی پسین تشکیل شده و گامهای هر مرحله و ارتباطات آنها مشخص شده است.
One of the major roles of governance level in public organizations like ministries is policy making for their sub organizations. Unlikely many of ministries don't achieve their goals، because of neglect of some important stages in policy making. Purpose of this research is suggestion a process model for public organizations policy making by qualitative content analysis. Worth of this paper is on this fact that a model which is considered most aspects of policy making، doesn't exist، and we are tried to cover this deficiency. For this purpose we analyze the content of most of policy making models and 14 depth interviews. Conclusion of this research is a model with four stages including Problem Identification، policy determination، implementation and ex-post evaluation، with sub-stages and relationship between them.
Machine summary:
لذا پرسش اصلی این پژوهش را میتوان به این صورت بیان کرد: مدل سیاست گذاری مناسب برای سازمان های دولتی چه میتواند باشد؟ در راستای پاسخگویی به پرسش این پژوهش ، از روش تحلیل محتوای کیفی بهره گرفته شد، بدین صورت که ادبیات و مدل های مطرح شده توسط سایر محققین مورد مطالعه قرار گرفت و با تحلیل محتوای آنها، مدلی اولیه احصاء شد، سپس با برگزاری جلسات مصاحبه با خبرگان سطح سکاندار یک سازمان دولتی، مدلی با درنظر گرفتن سازوکارهای اصلی تدوین شد.
لذا ٢٨ مدل مطرح شده در ادبیات تحلیل محتوای کیفی شد و مراحل سیاست گذاری با هدف جامعیت و مانعیت به صورت زیر تعیین شد: ١- تعیین مسئله (هوشمندی؛ تشکیل کمیته خبرگی و تنظیم جلسه ؛ تعریف مسئله ؛ تعیین منطق مداخله ؛ تعیین ذینفعان ) ٢- تدوین سیاست (تعیین اهداف ؛ تعیین معیارها [دریافت حمایت از دولت به عنوان یکی از معیارهای انتخاب سیاست است ]؛ تعیین شاخص های پایش ؛ شناسایی گزینه ها؛ ارزیابی پیشین و انتخاب ؛ شکل گیری دیدگاه ها) ٣- اجرای سیاست (فراهم کردن زیرساخت اجرا؛ نگهداری اجرا؛ پایش ؛ ارزیابی فرایند) ٤- ارزیابی پسین (ارزیابی پسین نتایج ؛ بازخورد) مراحل فوق با ٤ مرحله اصلی و ١٧ مرحله جزئی به عنوان مدل اولیه در نظر گرفته شود و با ١٤ خبره در یکی از وزارتخانه های دولتی به روش گلوله برفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گفت که هفت نفر از آنها دارای مدرک تحصیلی دکتری، شش نفر دانشجوی دکتری و یک نفر فوق لیسانس در رشته های مدیریتی بودند.