Abstract:
بر پایة اندیشة شیعه ، «رفتار معصوم » یکی از منابع استنباط آموزه های دینی است که به دلیل عدم تنقیح مبانی اعتبارسنجی و دلالت شناسی ، آن چنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است . یکی از راه های افزایش دامنة بهره گیری از سنت عملی ، تبیین مبانی و پیش فرض هایی است که پذیرش آن ها موجب به کارگیری بیشتر رفتار معصوم و در نتیجه ، توسعة استناد و استنباط از آن می گردد. پژوهش حاضر تلاش دارد تا به روش تحلیلی ـ اکتشافی ، مبانی کلامی استنباط از رفتار معصوم را که بر پایة حجیت منابع رفتارشناختی معصوم استوار گردیده است ، تبیین کند و زمینة بهره گیری افزون از سنت فعلی را فراهم آورد. حجیت رفتار معصوم پیش از نبوت / امامت ، حجیت رفتار انبیای پیشین و حجیت رفتار حضرت زهراع از جمله مبانی موثر در توسعة استنباط آموزه های دینی از رفتار معصوم است .
Machine summary:
"آنچه عمدتا در کشف و تبیین آموزه های دینی مورد استناد محققان قرار می گیرد، گزاره های رفتاری پیامبرص و ائمه معصومین ع است و کمتر به سیره و سنت انبیای سلف به عنوان یک منبع ، استناد شده است ، چراکه بعضی با استناد به برخی آیات موهم عصیان (طه : ١٢١؛ یوسف : ٢٤؛ انبیاء: ٨٧) و یا برخی روایات نافی عصمت (سیوطی ، بی تا، ٤: ٣٦٦؛ حلبی ، بی تا، ١: ٣٢٤)، رفتار انبیای پیش از رسول خداص را حجت ندانسته و صلاحیت آن برای استنباط آموزه های دینی را نپذیرفته اند (نک : سروش ، ١٣٧٣: ٤٠٢؛ رازی ، بی تا: ٦٧)؛ این در حالی است که اگر عصمت انبیای پیشین را ـ که بر پایة ادله عقلی و نقلی ثابت شده است ـ بپذیریم ، اعتبار رفتار ایشان نیز تأیید شده ، به عنوان یکی از منابع کشف آموزه های دینی مورد پذیرش قرار می گیرد؛ از این رو شایسته است برای اثبات حجیت رفتار انبیای پیشین ، دلایل عصمت ایشان بررسی گردد.
٣. حجیت رفتار حضرت زهراع اعتقاد به حجیت رفتار حضرت زهراع و باور به اعتبار سیرة عملی ایشان ، از دیگر مبانی مؤثر در کارکردشناسی سنت فعلی است که موجب افزایش دامنة کارآمدی رفتار معصوم می گردد، زیرا اگرچه سنت (قول ، فعل و تقریر) به عنوان یکی از دو منبع کشف و تبیین آموزه های دینی شناخته شده است ، اما آنچه در عمل مورد توجه محققان قرار گرفته و بدان استناد شده است ، سیرة پیامبرص و ائمه معصومین ع است و کمتر به سنت و سیرة حضرت زهراع به مثابة یک منبع معرفتی نگریسته شده است (شانچی ، ١٣٨٠: ١٩ـ٢٣)؛ این در حالی است که بر پایة باور به عصمت حضرت زهراع ، برخی شئون انبیا و ائمه ع همچون مرجعیت دینی و صلاحیت تفسیر و تبیین دین ، برای ایشان نیز ثابت می گردد و سیرة عملی و موضع گیری های حضرت در مسائل مختلف نیز مدار تشخیص حق و باطل است ."