Abstract:
جمهوری اسلامی ایران با کشور ترکمنستان مرزهای بسیار طولانی آبـی و خـاکی مشـترک دارد. از ایـن رو می توان گفت که در نقاط مرزی با کشور هم جوار خود در شمال ؛ یعنی ترکمنستان دچار چالش های متعـدد و مختلفی است . منابع تنشی مانند: امتداد جغرافیایی قومی ترکمن ها در دشت ترکمن ، نیاز شدید ترکمنسـتان به رودخانه های وارده از خاک ایران ، علایق ژئوپلیتیکی دو کشور به ویژه در زمینه استفاده های معبری ، رژیم حقوقی دریای خزر وکارکردهای مرز. اما چالش هـای درونـی ترکمنستان ،آسـیای مرکـزی و احتمـال بـروز تنش های فرا گیر منطقه ای ، حضور ایالات متحده و رژیـم صهیونیسـتی در ترکمنسـتان ، نـوع عملکـرد نظـام سیاسی لائیک ترکمنستان و شکل برخورد با بنیاد گرایان مسلمان ، در روابط دوکشور تاثیرگذار خواهد بـود. با این وجود امنیت ملی ، داخلی و یا حاشیه های مرزی از یک سو تحت تاثیر منابع متعدد تنش دو یا چند جانبه با کشورهای هم جوار است و از سـوی دیگـر، محـیط راهبـردی ایـران از جملـه امنیـت ملـی آن در معـرض حوزه های متعدد ژئوپلیتیک بیرونی است . در عین حال به دلیل آنکه فضای سرزمینی ایـران مکمـل راهبـردی ژئوپلیتیک کشور ترکمنستان اسـت ، در جـذب و تـداوم برخـی نـاامنی هـا بـه خـودی خـود بـه ایفـای نقـش می پردازد. حال این سوال پیش می آید که بـا توجـه بـه وجـود منـابع تـنش و تهدیـد متعـدد در مـرز ایـران و ترکمنستان و آثار این منابع تنش و تهدید بر امنیـت داخلـی کشـورها، روابـط ایـران و ترکمنسـتان در آینـده چگونه خواهد بود؟در این مقاله با استفاده از روش تحلیل اسنادی و مطالعه های کتابخانه ای تحلیـل داده هـای موجود، تلاش شده است به این سوال پاسخ داده شود. بعد از بررسی ها و تحلیل های منابع در دسترس به ایـن نتیجه رسیدیم که روابط ایران و ترکمنستان به دلیل یک سری مشکل ها که در متن مقاله به آنهـا اشـاره شـده است در آینده دچار بحران خواهد شد.
Machine summary:
"حال این سؤال پیش می آید که بـا توجـه بـه وجـود منـابع تـنش و تهدیـد متعـدد در مـرز ایـران و ترکمنستان و آثار این منابع تنش و تهدید بر امنیـت داخلـی کشـورها، روابـط ایـران و ترکمنسـتان در آینـده چگونه خواهد بود؟در این مقاله با استفاده از روش تحلیل اسنادی و مطالعه های کتابخانه ای تحلیـل داده هـای موجود، تلاش شده است به این سوال پاسخ داده شود.
از جنبه علمی ، نتایج مطالعه های انجام شده نشان مـی دهـد کـه کشـورهایی بـا مساحت گسترده و وسیع مانند ایران دارای تفاوت ها و بی تعـادلی منطقـه ای و فضـایی مشهود بین مناطق مرکزی و مرزی هستند که این تفاوت ها، آثار عمده ای در دو جهـت بر جای گذاشته اند: در مرحله اول حرکت توسعه را با کندی مواجه ساخته و در مرحله بعد نیز به گسترش ناامنی درمناطق مـرزی منجـر شـده و کـل نظـام توسـعه ، امنیـت و مدیریت این مناطق را تحت تأثیر قرارداده است .
چالش ها و تهدیدهای پیش روی مرزهای ایران و ترکمنستان باتوجه به اینکه کشور جمهوری اسلامی ایـران بـا کشـور ترکمنسـتان دارای مرزهـای مشترک و بعضا دارای مرزهای بسیار طولانی آبی و خـاکی اسـت و ایـن کشـور دارای ویژگی های اقتصادی - سیاسی و محیطی متفاوت است ، از این رو می توان گفت کـه در نقاط مرزی با کشور همجوار خود در شمال ، یعنی ترکمنستان دچار چالش های متعدد و مختلفی است که در زیر به آنها اشاره می کنیم : ١."