Abstract:
ماهیت کلی ارتش هخامنشی، چند ملیتی بودن و تنوع در سربازان آنان بود. این مساله ناشی از ساختار نظامی وگستردگی قلمرو هخامنشیان بود. در این میان حضور سربازان ساتراپنشنهای غربی در سپاه هخامنشی، به علت آشنایی آنان با موقعیتهای جغرافیایی منطقه و مهارتهای رزمی آنان، اجتناب ناپذیر بود.
با وجود انجام پژوهش های فراوان دربارۀ ارتش و ساختار نظامی هخامنشیان، تاکنون در خصوص جایگاه نظامی ساتراپنشنهای غربی هخامنشی، کمتر سخن گفته شده است. یافتههای پژوهش بر اساس واکاوی منابع تاریخی و داده های باستانشناسانه، نشان میدهد که ساتراپنشنهای غربی به لحاظ تامین نیروی دریایی و زمینی نقش مهمی در ارتش هخامنشیان داشتهاند.
در این مقاله تلاش خواهد شد تا با استناد به شواهد تاریخی و با رویکرد مطالعهی تحلیلی- توصیفی، جایگاه نظامی ساتراپنشنهای غربی در ارتش هخامنشیان تبیین گردد.
Machine summary:
در این پژوهش،سازمان ارتش و سپاهیگری در دوره هخامنشی تحلیل و نقش فرماندهان و سربازان ساتراپنشینهای غربی در ارتش هخامنشیان، شیوههای هخامنشیان برای جلوگیری از شورش مزدوران در ارتش هخامنشی، جنگافزارهای ساتراپنشینهای غربی در ارتش هخامنشیان، نقش ساتراپنشینهای غربی در تحولات نظامی و ساختار ارتش شاهنشاهی و جنگافزارهای کاربردی در میان ساتراپنشینهای غربی توضیح داده شدهاست.
فرماندهان نظامی ساتراپنشینهای غربی در ارتش هخامنشی در مرکز سازمان نظامی هخامنشیان شاه بزرگ قرار داشت؛ بهطوری که این اقتدار شاهانه در کتیبههای هخامنشی نیز بازتاب یافته است.
معمولا فرماندهان غیرایرانی در سپاه هخامنشی، بیشتر از میان ساتراپنشینهای غربی انتخاب میشدند؛ زیرا جنگهایی که مزدوران ساتراپنشینهای غربی در آن حضور داشتند، بیشتر در منطقه جغرافیایی قلمرو غربی هخامنشیان روی میداد و آنان به مناطق استراتژیک و حساس نظامی آشنایی کامل داشتند (هرودوت، کتابIX، بند99).
هخامنشیان نیز از آنان استقبال مینمودند (گزنفون، لشکرکشی کوروش، 1386: 23)؛ یا این سربازان مزدور به پیشنهاد دوستان خویش وارد سپاه هخامنشی میشدند.
بنابراین، در ساتراپی بابل، شاید کلدانیها یکی از طبقات اجتماعی بودند که حرفه آنان نظامیگری بود و در ارتش خشیارشا نیز از اینان نام برده شده است؛ یا احتمالا از اینرو نام کلدانیها بهکار رفته است که نام بابل از زمان شورش این ساتراپی در 482 پ.
هرودوت در همانجا اشاره میکند که پارسیان به همه اسکیتها، سکا (سک) میگویند (هرودوت، کتابVII، بند64)؛ بنابراین، احتمال دارد که سکاهای غربی نیز در ارتش هخامنشیان حضور داشته و هرودوت قادر به تشخیص آنان از دیگر سکاها نبوده است.