Abstract:
دستکم سه رویکرد متفاوت به خود ارجاعی در سنت فلسفۀ تحلیلی وجود دارد. رویکرد راسلی، رویکرد پوزیتیویستی و رویکرد ویتگنشتاینی. هرکدام از این رویکردها راهحلی متفاوت برای مسئلۀ خود ارجاعی پیشنهاد کردهاند. از آن میان رویکرد ویتگنشتاینی به این مسئله بحثهای زیادی را به وجود آورده است. ظاهراً فقرۀ6.54 (عبارت ماقبل آخر) رسالۀ ویتگنشتاین تمامی گزارههای کتاب از جمله خودش را بیمعنی قلمداد میکند. این خود ارجاعی مخاطبین رساله را در وضع پارادوکسیکالی قرار میدهد. ویتگنشتاین با طرح مفهوم نردبان سعی دارد تا از این خود ارجاعی بگریزد. از میان تفاسیر مختلف از رسالۀ ویتگنشتاین دو تفسیر توصیفناپذیر و یکپارچه حول این مسئله شکلگرفتهاند و سعی میکنند که با تفسیر واژۀ «بیمعنی» خوانشی سازگار از متن رساله به دست بدهند؛ اما از خلال نقدهای این دو تفسیر به یکدیگر به نظر میرسد که اساساً رویکرد ویتگنشتاینی برای حل بحران خود ارجاعی راهگشا نباشد.
Machine summary:
از میان تفاسیر مختلف از رسالۀ ویتگنشتاین دو تفسیر توصیف ناپذیر و یکپارچه حول این مسئله شکل گرفته اند و سعی میکنند که با تفسیر واژة «بیمعنی» خوانشی سازگار از متن رساله به دست بدهند؛ اما از خلال نقدهای این دو تفسیر به یکدیگر به نظر میرسد که اساسا رویکرد ویتگنشتاینی برای حل بحران خود ارجاعی راهگشا نباشد.
بیشتر اعضاء بر این نظر بودند که فیلسوفان نمی توانند از ساختن مجموعه ای از احکام وجود شناختی که ویتگنشتاین در رساله به آن دست زده بود اجتناب کنند و معتقد بودند که رویهم رفته این نظر که گزاره ها به طور مثال دربارة نسبت میان حقایق و زبان بیمعنی هستند حتی اگر بیمعنی «مهم » باشند هم پارادوکسیکال است .
ازنظر نئو پوزیتیویست هایی نظیر آلفرد تارسکی این پارادوکس به راحتی با رفتن به فرا زبان ٢٢ قابل حل است : برای اجتناب از پارادوکس خود ارجاعی ما صرفا به بیان مجدد گزاره های رساله به عنوان گزاره هایی که متعلق به فرا زبان هستند و ساختار زبان موضوع ٢٣ را توصیف می کنند احتیاج داریم .
منظور ویتگنشتاین در رساله از آنچه که خود را در گزاره های معنیدار نشان می دهد اما نمی تواند گفته شود، ویژگی یا فرم منطقی واقعیت است (البته ازنظر او مفاهیم اخلاقی و مضامین زیباییشناختی نیز در محمل هایی به غیراز گزاره قابل مشاهده هستند).
Wittgenstein’s Picture Theory of Language and Self-Reference, Papers of the 33rd IWS (the International Wittgenstein Symposia in Kirchberg) eds.