Abstract:
در حال حاضر تغییر اقلیم موجب بر هم خوردن چرخه هیدرولوژیکی زمین بهویژه توزیع زمانی و مکانی آن شده است، لذا برسی و پیشبینی تغییرات آن بسیار مهم میباشد. در مطالعه حاضر اثر تغییر اقلیم بر میزان بارش، دما و رواناب در سه زیر حوضه از حوزه آبخیز همدان – بهار مورد بررسی قرار گرفت. از مدل WETSPASS، جهت برآورد رواناب و از مدل LARS-WG بهمنظور پیشبینی متغیرهای دما و بارش در طی ۲۰۴۳ - ۲۰۱۴ استفاده شد. نتایج نشان داد مدلHadCM3 با بیشترین ضریب وزنی و کمترین خطا بیشترین کارایی را در شبیهسازی بارش و دما برای منطقه مطالعاتی دارد. طبق نتایج ریزمقیاس نمایی، در دوره آتی میانگین دمای حداقل و حداکثر به ترتیب حدود 22/1 و 9/0 درجه سانتیگراد افزایش و مجموع بارش حدود ۸ درصد کاهش مییابد. نتایج بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر هیدرولوژی آینده حوضه نشان داد، حجم رواناب برای هر سه زیر حوضه تحت سناریو A2 کاهش و تحت سناریو B1برای زیر حوضه شماره ۱ و ۲ کاهش و برای زیر حوضه ۳ افزایش خواهد یافت. مجموع رواناب ورودی به دشت تحت سناریو A2، ۳۶ درصد کاهش و تحت سناریو B1، ۸ درصد افزایش خواهد یافت، که تغییرات سیستم منابع آب حوضه را تحت تأثیر قرار خواهد داد. نکته قابلتوجه کاهش بارش در فصول زمستان و بهار و بر هم خوردن توزیع زمانی بارش و افزایش دما است،که همراه با تغییر کاربری اراضی میتواند تأثیر منفی قابلتوجهی در آینده مدیریت منابع آب داشته باشد. بنابراین پیشنهاد میشود، در برنامهریزی آینده منابع آب موردتوجه واقع شود.
Climate change has altered the earth’s hydrologic cycles, especially its temporal and spatial distributions. Therefore, prediction of its future changes is very important. This study investigated the effects of climate change onthe precipitation, minimum temperature, maximum temperature, and runoff in three sub watersheds in Hamadan, Bahar Watershed. To this end, the WETSPASS model was used to estimate runoff and the LARS-WG model was used to predict climate variables between the years of 2014 and 2043. The results showed that the HadCM3 model with the largest weighting coefficient and the lowest error has the highest efficiency in simulation of precipitation and temperature. According to the scaled down measurements, in the next period, the average minimum and maximum temperatures will respectively increase up to 1.22 ºc and 0.9 ºc and the total rainfall will decrease about 8%. The results of the impact of the climate change on the future of the watershed's hydrology showed that runoff volume for all three sub-watersheds under the A2 scenario and the first and second sub-watersheds under the B1 scenario is going to decrease. For the third sub-watersheds, in contrast, it is going to increase. In addition, while total runoff input to plain will decrease by 36 % under A2 scenario, it will increase by 8 % under B1 scenario which will affect the watershed's water resource system changes. The remarkable thing is the reduction in rainfall in the winter and in the spring, disassembling the temporal distribution of the rainfall, and increasing the temperature. Accompanied by land use changes, it can have a significant negative effect on the future water resources management.
Machine summary:
در این مدل هر رستر داری کسری از پوشش گیاهی ، خاک لخت ، آب روباز و سطح غیرقابل نفوذ است (باتلان و ولیدیمالک ٣، ٢٠٠٧: ٢١) رواناب هر سلول رستری به صورت زیر محاسبه می شود: (رجوع شود به تصویر صفحه) که در آن R رواناب سطحی av،as ،ai، ao به ترتیب مساحت مؤلفه های مربوط به انواع مختلف پوشش زمینی که توسط پوشش گیاهی ، خاک لخت ، آب روباز و 1- Water and Energy Transfer between Soil, Plants and the Atmosphere under quasi- Steady State 2- Batelaan & Smedt 3- Batelaan & Woldeamlak سطوح غیرقابل نفوذ پوشیده شدهاند.
در مورد بارش باوجود بیشترین اختلاف در ماه دسامبر بااین حال براساس جدول (٣) و مقادیر Pvalue تفاوت معنی داری وجود ندارد و همچنین مقدار ضریب تبین برابر ٠/٩٨ می باشد و سایر شاخص های خطا نیز نسبتا کوچک است که مقبولیت مدل در شبیه سازی این متغیر را نشان می دهد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) پیش بینی متغیرهای بارش و دما برای آینده: در جدول (٤) مقادیر مربوط به شاخص های آماری برای هر مدل آورده شده است .
در مجموع رواناب ورودی به دشت تحت سناریو A٢، ٣٦ درصد کاهش و B١، ٨ درصد افزایش خواهد یافت ، بنابراین تغییر اقلیم ، تغییرات سیستم منابع آب حوضه را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
نتایج مطالعه ی حاضر ضمن تأیید کارایی مدل LARS-WG، نشان داد که در شرایط اقلیمی آینده برای دورهی زمانی ٢٠١٤-٢٠٤٣ دما و بارندگی نسبت به دورهی مشاهداتی (٢٠٠٣- ٢٠١٤) به ترتیب افزایش و کاهش خواهد یافت .