Abstract:
شهر به عنوان یک پدیدة پویا در گذر زمان دچار تحوّلات کالبدی، اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و سیاسی میشود. این تحوّلات نیاز به برنامهریزی یکپارچه و انعطافپذیر را ضروری میسازد. برنامهریزی استراتژیک، فرایندی مشارکتی و خلاّق جهت بهبود عملکرد و اطمینان از وضعیّت آتی شهر است. هدف این پژوهش شناخت وضع موجود شهر رینة لاریجان و تدوین استراتژیهای توسعة شهر در برنامههای آتی است. روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است و جزو تحقیقات کاربردی به شمار میرود. آمار و اطّلاعات از منابع اسنادی - کتابخانهای و روش پیمایشی به دست آمده است. جهت شناخت وضع موجود از مدل سوات استفاده شده و پس از تدوین استراتژیهای توسعة شهر، با استفاده از شاخصهای مدل ACEPTو VIKORبه اولویّتبندی استراتژیهای توسعة آتی شهر پرداخته شد. برای ارزیابی اهمّیّت استراتژیها نیز، نمودار موقعیّت فضایی آنها در موقعیّتهای چهارگانه ترسیم شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد با توجّه به پتانسیلهای بالای شهر رینه، برنامهریزی در زمینة حفاظت از محیط طبیعی و سرمایهگذاری در بخشهای گردشگری و کشاورزی میتواند به افزایش درآمد سرانة شهر و شهروندان کمک نماید. همچنین با رعایت ضوابط و مقرّرات ساخت و ساز در حریم شهر و بهسازی بافتهای فرسوده میتوان از گسترش سریع و بدون برنامة شهر جلوگیری نمود.
As a dynamic phenomenon، towns are experiencing physical، economic، social and cultural changes over time. These changes necessitate an integrated and flexible planning which is defined as a participatory and creative process to improve the performance and ensure the future condition of the town. The present study aims at both investigating the current condition of Rine and preparing town development strategies in future plans. This study is considered as a descriptive-analytic one with practical implications. The data were collected from the documents in the library through surveying. SOWT model is used to recognize the current condition. Preparing the development strategies، the indices of ACEPT and VIKOR models were applied to prioritize the future development strategies of city. Moreover، the space position figure is drawn to investigate the importance of the strategies. The findings show that، according to high potentials of Rine، a proper planning in terms of environmental protection and investment in tourism and farming could lead to an increase in the town’s income per capita. In addition، a sudden and unplanned development of the city can be managed by observing the rules and regulations of construction in town space
Machine summary:
"ماتریس عوامل خارجی شهری رینه لاریجان عوامل خارجی O١- قرارگیری در دامنه های رشته کوه البرز و هم جواری با قلۀ دماوند ٩٢ ٠/١١ ٤ ٠/٤٤ ٠/٣ ٠/١٣ و برخورداری از آب وهوای مطبوع و محیط زیست سالم O٢- رفتارهــای اجتمــاعی مناســب : امنیــت اجتمــاعی بــالا، عــدم ٧٣ ٠/٠٩ ٣ ٠/٢٧ ٠/٣ ٠/٠٧ تکدی گری، سرقت ، ناهنجاریهای اجتماعی و برخـورداری از جمعیـت همسان و یکدست O٣- قابلیت هـای اکوتوریسـتی و گردشـگری شـهر و منطقـه (وجـود ٨٧ ٠/١١ ٣/٨ ٠/٤ ٠/٣ ٠/١٢ فضاهای تفریحی طبیعی و مصـنوعی و هم جـواری بـا چشـمه های آب معدنی گرم و سرد) O٤- نزدیکی به جادة ترانزیتی تهران - شمال و دسترسـی آسـان بـه ٨٨ ٠/١١ ٣/٩ ٠/٤١ ٠/٣ ٠/١٢ شهرهای مهم مجاور، دارا بودن ٣ راه ورودی و خروجی به شهر O٥- بهره برداری از قابلیت های کشاورزی، باغداری و دامداری منطقه ، ٧٦ ٠/٠٩ ٣/٥ ٠/٣٢ ٠/٣ ٠/١ استفاده از روش های نوین در کشاورزی و دامداری 0/54 T١- محدودیت توسعۀ افقی شهر به دلیل شرایط توپوگرافی منطقـه و ٨٣ ٠/١ ١/٧ ٠/١٧ ٠/٢٥ ٠/٠٤ از بین رفتن اراضی کشاورزی و باغ ها با ادامۀ روند ساخت و سازها، T٢- کمبود اشتغال ، کاهش جمعیت و مهاجرت نیروی فعـال در ادوار ٩٣ ٠/١١ ٢ ٠/٢٢ ٠/٢٥ ٠/٠٦ گذشته به شهرهای اطراف (آمل و تهـران ، رشـد جمعیـت ٠/٠٤٢- در سال ١٣٨٥-١٣٧٥) T٣- کمبود منابع آب با توجه به روند رو بـه رشـد شـهر و نامشـخص ٨٥ ٠/١ ١/٨ ٠/١٨ ٠/٢٥ ٠/٠٤ بودن منابع تأمین آب در آینده T٤- زیاد بودن روزهای یخبندان در سال و سـرمای شـدید در فصـل ٧٨ ٠/٠٩ ١/٥ ٠/١٤ ٠/٢٥ ٠/٠٣ زمستان ، تخریب معابر و جوی نهرها بر اثر یخبندان ، گردشگران فصلی، کاهش سرزندگی شهروندان T٥- بورس بازی زمـین و افـزایش بیرویـۀ قیمـت زمـین و مسـکن و ٧٧ ٠/٠٩ ١/٣ ٠/١٢ ٠/٢٥ ٠/٠٣ کاهش انگیزة گردشگران برای اسکان در شهر مجموع 0/2 2/67 1 832 اولویت بندی راهبردها با استفاده از تکنیک ویکور بعد از تدوین استراتژیها و تنظیم آن در قالب ماتریس سوات ، پرسشنامه ای طراحی گردید و طی مصاحبه های عمیق و ساختاریافته (ایان های، ١٣٩١: ٩٢) با کمک ٥ نفر از خبرگان و کارشناسـان شـهر بـه اسـتراتژیها از نظر شاخص های مدل ACEPT (امکان پذیری، هزینه بری، اثربخشی، مقبولیـت و زمـان بری) امتیـاز داده شـد؛ پس از استخراج داده های پرسشنامه و تشکیل ماتریس تصمیم گیری با استفاده از روش ویکـور، اسـتراتژیهای تدوین شده رتبه بندی شدند."