Abstract:
منطقهی سیستان یکی از مناطق بادخیز در شرق ایران است. در این پژوهش به بررسی پارامترهای باد برداری سیستان پرداخته شده است. برای انجام این کار از دادههای روزانه، ماهانه و سالانهی گردوغبار و سرعت و جهت باد ایستگاه هواشناسی همدید زابل (2008-1999) استفاده شده است. برای بررسی مسیر طوفانهای گردوغباری، پنج روز از شدیدترین روزهای گردوغباری انتخاب شدند. پوشش مکانی دادههای مورد بررسی 5 تا 55 شمالی و 10 تا 100 شرقی است. نتایج بهدستآمده طیّ دورهی آماری مورد مطالعه، نشان میدهد که بادهای شدید سیستان از دو سامانهی گردشی فعّال نشأت گرفتهاند. از یکسو سامانهی پُرارتفاع مستقر بر دریاچهی خزر که در شمالغرب منطقهی سیستان واقع شده و حرکت واچرخندی در این سامانه، موجب پراکنش هوا از مرکز به اطراف میشود. از سوی دیگر، سامانهی کمارتفاعی در جنوبشرق منطقهی سیستان مستقر شده است که بهصورت یک چرخند، موجب مکش هوای اطراف میشود. با توجّه به اینکه این سامانه در شرق و جنوبشرق سیستان واقع شده است، پس در مسیر حرکت شمالی ـ جنوبی، هوای خارج شده از سامانهی پُرارتفاع واقع بر دریاچهی خزر تأثیر گذاشته و به حالت شمالغربی جنوبشرقی در آورده است.
The region of Sistan is one of the windy areas in the east of Iran.This study examines the wind vector parameters in Sistan. To do this, the data regarding daily, monthly and yearly wind speed and direction parameters of the dust in Zabol synoptic weather station (2008-1999) have been used. In order to analyze the route of dust storms Five most severe days were chosen. Spatial coverage of the data was about northern 5 to 55 and eastern 10 to 100. The results show that during that period Sistan’s dust storms emanate from two active circulating systems. On the one hand, the system of the Caspian Sea in the North West region of Sistan due to its distribution moves the air from the center to the surrounding areas. On the other hand, a low system located in the South East of Sistan’s region intakes the air from around. Since this system has been located in East and Southeast of Sistan, in the north-south movement of air from high-altitude site located on the Caspian Sea to the northwest and it change to southeast-Northwest current.
Machine summary:
"خسـروی و همکـاران (١٣٨٤) در پژوهشـی بـا عنـوان "آثـار اکولوژیکی و زیست محیطـی بادهـای ١٢٠روزه ی سیسـتان " بیـان کردنـد، بررسـی عوامـل ژنتیکـی بادهـای ١٢٠روزه ی سیستان ، نشان دهنده ی این است که طوفان های سریع با سرعت حدود ٨٠ نات در ثانیه ، هنگـامی رخ می دهند که منطقه ی چرخندگی مثبت بادهای غربی ، در مجاورت زبانه ی کم فشار فرعی موسمی قرار گیرد (خسروی و سلیقه ، ١٣٨٤ :١).
گلباد فصلی ایستگاه زابل (٢٠٠٨-١٩٩٩) الگوهای همدیدی تشکیل بادهای سیستان الگوی اول ؛ توسعه ی زبانه ی کم فشار موسمی براساس نقشه ی سطح دریا (شکل شماره ی ٣- الف ) جهت باد در منطقه ی مورد مطالعه حالـت نصـف النهـاری دارد.
توزیع مراکز فشار در سطح ١٠٠٠ و سطح ٥٠٠ هکتوپاسکال در الگوی دوم نشان داد، مرکز پرارتفـاع بـا ارتفاع ١٦٥ ژئوپتانسیل متر در شمال هند روی منطقه ی تبت واقع شده و در سطح ٥٠٠ هکتوپاسکالی ، زبانه ای از کم ارتفاع به سمت جنوب غرب و به سمت سیستان ایران گسترش یافته است .
جهـت بادهـا در شـمال منطقـه ی مـورد مطالعـه بـه حالـت نصف النهاری است که پیش از رسیدن به منطقه ، حالت شمالی ـ جنوبی داشته و هنگام رسیدن بـه منطقـه ی مطالعاتی ، به دلیل تقویت و جابه جا شدن سامانه ی کم ارتفاع جنوب شرق منطقه ی مورد مطالعه به طرف شـرق ، جهت بادها بیشتر به حالت شمال غربی به جنوب شرقی گرایش پیدا کرده و سرعت بادها نیز افزایش می یابند."