Abstract:
نوسانات اطلس شمالی الگوی مؤثری از تغییرپذیری گردش عمومی جو در محدودهی برون حاره نیمکرهی شمالی و از عوامل اصلی کنترل عناصر اقلیمی مانند بارش و دما است. دارای اثرات اقتصادی و اجتماعی بزرگ بر بخشهای انرژی، کشاورزی، صنعت و ... است. بنابراین با توجه به اهمیت این نوسان بر فعالیتهای بشری و رابطهی آن با عناصر اقلیمی و از جمله بارش، سبب گردید تا به شناسایی و تحلیل و گروهبندی فاز مثبت این نوسان و در پی آن استخراج الگوهای توام با آن پرداخته شود. دادههای مورد نیاز این تحقیق شامل اندازهگیریهای مقادیر بارش به صورت روزانه برای ایستگاههای سینوپتیک، اقلیمی و بارانسنجی کل کشور از سال 1388-1340 میباشد که از دو منبع سازمان هواشناسی و وزارت نیرو گردآوری شد و با استفاده از روش آماری چندمتغیره و به کارگیری از نرمافزار matlab،surfer و grads به استخراج الگوهای همدیدی حاصل از این فاز پرداخته شده است. در نهایت پنج الگو استخراج و نشان داد که با وجود شرایط پایداری در پنج الگوی سطح زمین در این فاز، میزان ریزشهای جوی بالا بوده است که توجیه این مطلب با استفاده از الگوهای تراز 500 هکتوپاسکال صورت گرفت. ایران در جلوی محور ناوهی مربوط به مدیترانه واقع شده است. بنابراین ریزشهای جوی کشور تحت تأثیر این ناوه در زمستان رخ داده است.
North Atlantic oscillation effective pattern of variability of atmospheric general circulation in the extra-tropical Northern Hemisphere are the main climatic factors that control precipitation and temperature. They have huge economic and social impacts and also on the energy section، agriculture، industry and so son. Considering the importance of the oscillation on human activities and its relationship with climatic elements including precipitation، we identified and analyzed the positive phase of the oscillation and its subsequent relationship with winter rainfall in Iran. Data needed for this study included measurements of the amount of rainfall on a daily basis in synoptic stations، Climate and rain gauge data for the entire country in the years 1340-1388 were used، the sources of which are Meteorological Organization and the Ministry of Energy. By the use of multivariate statistical methods and Matlab، Surfer and Grads software the extraction of synoptic patterns. The results indicated five patterns extractions despite the stable condition in five patterns of the earth's surface in this phase، and the measurement of atmospheric precipitation that justifies this subject، was done by using patterns in 500 hpa level. Iran is located in the axis of cyclone related to the Mediterranean basin. Therefore، atmospheric precipitation in the whole country was dominated by the low pressure occurrence in winter.
Machine summary:
باتوجه به نقشه مذکور از میانگین فشار تراز دریا از فاز مثبت نوسان اطلس شمالی می توان چنین استنباط نمود که طی این فاز پرفشار آزور با حرکت آنتی سیکلونی خود جریان هوا را عرض پایین به سمت عرضهای بالاتر با شدت کم منتقل می کند تحت تاثیر این حرکت و نیروی کوریولیس کم فشار ایسلند به سمت شرق حرکت می کند تقابل این چرخند با واچرخند سیبری در بخش های شمالی روسیه ریزش هوای سرد را برای منطقه تحت سیطره به همراه داشته است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (٣) میانگین و تغییرپذیری فشار تراز دریا (الف ) و ارتفاع ژئوپتانسیل ٥٠٠ هکتوپاسکال (ب ) طی فاز مثبت NAO خوشه بندی الگوها بعد از انجام تحلیل خوشه ای بر روی دادههای مذکور نتیجه نهایی منجر به پذیرش یک تقسیم بندی پنج گروهه برای فاز مورد مطالعه گردید (شکل ٤)، روزهای نماینده مربوط به گروههای فاز شناسایی گردید.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (٨) میانگین فشار تراز دریا (الف ) تراز ٥٠٠ (ب ) و توزیع مکانی میانگین بارش (ج) برای روز نماینده ١٣٦٦/١١/١٨ با ناهنجاری (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (١٠) میانگین و ضریب تغییرات بارش (میلی متر) ایران طی فاز مثبت NAO نتیجه گیری پنج الگوهای استخراج شده برای فاز مورد مطالعه مربوط به روزهای نماینده هر گروه: گروه یک بـیانگر حاکمیت کم فشار ایسلند-پرفشارسیبری بـوده است .