Abstract:
پس از سقوط صدام، روند سیاسی در عراق بنا به دلایل متعددی مطابق میل آمریکایی ها پیش
نرفت و آنها در استقرار ساختار مطلوب خود و به کارگماری کارگزاران وابسته به خود توفیقی
به دست نیاوردند. آیت الله سیستانی به عنوان مرجع عام عراقی ها نقش موثری در این رابطه ایفا
کردند. این مقاله با استفاده از روش توصیفی ا تحلیلی و داده هایی که از طریق مصاحبه و
مطالعه کتابخانه ای جمع آوری شده اند به دنبال بررسی تحلیلی کنش مرجعیت شیعیان عراق
(آیت الله سیستانی) در دوران پساصدام است. یافته های این مقاله نشان می دهد آیت الله سیستانی
در مواردی مانند حمایت از روند دولت سازی در عراق، و حمایت از حقوق شیعیان به عنوان یک
اکثریت سیاسی، هدایت روند تدوین قانون اساسی، مواجهه هوشمندانه با ا اشغاگران، حل و
فصل اختلافات احزاب و جریان های شیعه با یکدیگر، اتخاذ مشی فراطایفه ای و حمایات از
روند مبارزه با تروریسم ایفای نقش کرده اند. بر این اساس، آیت الله سیستانی به عنوان شاگرد
مبرز مکتب فقهی آیت الله خویی اگرچه قائل به موضع گیری و اظهارنظر حداقلی در امور
سیاسی هستند، اما تصمیمات و موضع گیری های ایشان تاثیر عمیقی بر روندهای سیاسی عراق
پس از سقوط صدام گذاشته است.همچنین یافته های این مقاله نشان می دهد«رابطه دین و سیاست»،«حوزه ناطقه و حوزه صامته»و«مرجع عربی و مرجع غیرعربی»سه چالش پیش روی جامعه شیعیان عراق است.
Machine summary:
"محورهای اصلی تفکر اسلام سیاسی مسلط بر حوزه نجف و مراجع شیعه عراق که حیات کنش سیاسی شیعیان عراق را در آینده تحتتأثیر قرار خواهد داد، عبارتند از: الف) فاصله گرفتن مراجع و روحانیت از سیاست روزمره؛ ب) نقش نظارتی و انتقادی مراجع و روحانیت در عرصه سیاست و پرهیز از ورود مستقیم در مسائل عملی و جزیی سیاست؛ ج) ورود اضطراری و مستقیم روحانیت و مراجع در عرصه سیاست در مواقع بحرانی و احساس خطر بهخصوص هنگام به خطر افتادن اصل و احکام دین و مصالح اسلامی، تزلزل وحدت ملی و گروههای اسلامی و در معرض تهدید قرار گرفتن منافع کلان ملی کشور؛ د) تأکید بر نقش مردم و گروههای سیاسی و ارجحیت و صلاحیت آنها در تعیین شکل حکومت و سیاستهای کشور؛ ه) مدنظر قرار دادن شرایط و روندهای جهانی و منطقهای و جایگاه بازیگران مختلف در سیاست جهانی و توجه به مقتضیات زمانی و مکانی تحولات سیاسی و اجتماعی؛ و) توجه به سیاستها و عملکرد قدرتهای بزرگ در سطح کشور و طرحها و منافع آنها و خودداری از ارتباط و تعامل نزدیک با آنها، خویشتنداری در مواجهه با قدرتهای خارجی به مفهوم دوری از برخوردهای تند یا پیامدهای منفی کلان و همچنین ورود و مقابله جدی در مواقع احساس خطر (مؤسسه مطالعات اندیشهسازان نور، 1392: 49ـ 48).
در حال حاضر، آیتالله سیستانی فقط در مواردی بسیار کلیدی وارد میشود و از ایجاد این شائبه که کنش مرجعیت در حمایت از جامعه شیعیان صورت میگیرد، به شدت پرهیز میکند و معتقد است مرجعیت حتی باید مصالح کل عراق را بر مسائل شیعه اولویت بدهد."